Mã đề là cây gì ?
Cây mã đề hay còn gọi là cây rau mã đề là một trong những loại cây vừa là rau thực phẩm, vừa là loại thảo dược chữa bệnh có nguồn gốc tự nhiên.
Cây mã đề có tên khoa học là Plantago asiatica L là một chi chứa khoảng 200 loài thực vật có kích thước nhỏ, được gọi chung là mã đề. Phần lớn các loài là cây thân thảo, mặc dù có một số ít loài là dạng cây bụi nhỏ, cao tới 60 cm.
Cây mã đề mọc ở đâu?
Mã đề là loại cây mọc phân bố ở khắp các nơi trên thế giới từ Châu Âu, Châu Á, Châu Mỹ, Châu Phi… Ở Việt Nam cây mã đề là loài cây mọc dại xuất hiện nhiều trên khắp các vùng miền.
Tuy nhiên ở một số địa phương hiện nay cũng đã quy hoạch và trồng cây mã đề thành vùng để phục vụ nhu cầu làm rau và vị thuốc chữa bệnh trong các bài thuốc nam.
Cách trồng cây mã đề
Đất trồng và điều kiện phát triển của cây Mã đề
– Mã đề thích ứng với điều kiện sinh thái, cây ưa sáng, chịu bóng, thích ứng với khí hậu và đất đai của hầu hết khắp các vùng trên cả nước. Ở các tỉnh như Lào Cai, Đà Lạt, mã đề mọc hoang bởi điều kiện ở đây thuận lợi cho cây phát triển. Hiện nay, có nhiều vùng sản xuất mã đề làm dược liệu Nghĩa Trai (Hưng Yên), Thanh Trì (Hà Nội), Tuy Hòa (Phú Yên).
– Đất thích hợp để trồng cây mã đề là đất tơi xốp, không bị ô nhiễm. Trước khi trồng nên phơi ải đất, có thể bón vôi để khử trùng. Khi khi gieo hạt nên dùng phân bón lót giúp cây có dinh dưỡng phát triển.
Lựa chọn hạt giống cây mã đề
Với hạt giống cây mã đề, bạn có thể tìm mua tại các cửa hàng bán hạt giống uy tín. Khi lựa chọn hạt giống nên lựa chọn hạt giống chất lượng, không sâu bệnh như vậy cây sẽ cho năng suất cao.
Gieo trồng và chăm sóc cây mã đề
– Đất san phẳng, sau đó gieo hạt trực tiếp lên đất. Sau khi gieo hạt phun nhẹ nước tạo độ ẩm cho đất kích thích hạt nhanh nảy mầm.
– Tưới nước: Thời gian đầu nên cung cấp đầy đủ nước cho cây, tạo độ ẩm cho đất giúp hạt nhanh phát triển.
– Phòng trừ sâu bệnh cho cây mã đề: Cây mã đề thường gặp các loại sâu ăn lá. Tuy nhiên với các loại sâu này bạn có thể dùng các phương pháp thủ công để trừ, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
Cây mã đề nước
Ngoài giống cây mã đề mọc ở trên cạn mà chúng ta thường thấy ra còn một giống cây mã đề nữa đó là CÂY MÃ ĐỀ NƯỚC hay còn gọi là hẹ nước, cây vợi. Đây là cây cỏ thủy sinh, mọc trong ao hồ. Gốc và rễ ngập trong bùn. Thân ngắn hoặc không có thân. Lá mềm hình bầu dục, mọc thành cụm ở gốc. Hoa lưỡng tính mọc trên cuống dài, màu trắng, tím nhạt hoặc trắng đục. Quả hình cầu. Cây thường mọc thành đám ruộng ở các ao hồ nước nông, kênh rạch, bờ suối, ruộng trũng có nước quanh năm.
Cây vừa có tác dụng làm rau để ăn còn có tác dụng trong y học. Cây mã đề nước có tác dụng giảm mỡ máu, hạ huyết áp, chữa béo phì và tăng huyết áp. Còn trong Đông y vị thuốc từ mã đề nước gọi là trạch tả. Trạch tả có vị ngọt, tính hàn, vào các kinh thận, bàng quang. Có tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, lợi niệu, long đờm dùng chữa các bệnh: phù thũng do thận, ho do viêm họng, giúp mát gan, lợi tiểu…
Cách chế biến cây mã đề
Cây mã đề khô
Mã đề khô dùng kèm với nước sẽ không bị hiện tượng nhiệt miệng, khó ngủ và mệt mỏi. Số lần thèm thuốc lá trong ngày ít hơn những người không dùng trà mã đề. Tỷ lệ cai thành công lên đến gần 99%.
Cây mã đề nấu nước uống
Nước uống được nấu từ cây mã đề có rất nhiều công dụng cho sức khỏe, không chỉ chữa một số căn bệnh liên quan mà nước cây mã đề giúp nâng cao sức khỏe, giảm mệt mỏi, mất sức do lao động nặng.
Nấu nước mã đề có thể dùng cả 2 loại là tươi hoặc khô cho vào xoong nấu với tỷ lệ 100 gam mã đề nấu với 1 lít nước. Đun sôi để nguội, ngày uống từ 2 đến 3 lần.
Trà mã đề
Cách Pha Trà Mã Đề
- Lấy 30g – 50g mã đề loại đã được sơ chế. Đặt chúng trong bình thủy tinh rồi đổ 0.5 lít nước sôi vào.
- Đậy nắp bình và giữ nguyên trong vòng 20-30 phút, sau đó có thể rót trà ra tách loại bỏ bã trà và thưởng thức được rồi nhé. Trà có vị ngọt thanh mát rất dễ uống.
- Nếu bạn có nhiều thời gian có thể đun sôi trên bếp từ 2-5 phút để cho nước trà đậm hơn.
Canh mã đề nấu thịt
Mã đề nấu với tôm hay thịt đều ngon, nhưng hợp nhất với thịt bò gân. Canh mã đề thịt bò có vị ngọt dịu và mùi thơm rất đặc trưng.
Mua loại bò vụn vừa gân vừa nạc về nấu mềm, nướng vài củ hành tím bỏ vào nước bò cho thơm, nêm nếm vừa ăn, xong bỏ lá mã đề vào nấu sôi chừng 2 phút cho rau mềm.
Tác dụng của cây mã đề
Cây mã đề có rất nhiều tác dụng đối với sức khỏe, làm đẹp và đặc biệt là một số công dụng liên quan đến cai thuốc mà nhiều loại thuốc đắt tiền cũng không làm được.
Cây mã đề cai thuốc lá
Cây mã đề tạo ra một ác cảm tự nhiên đối với thuốc lá, giúp người nghiện thuốc lá dễ dàng cai.
Nó có thể được sử dụng trong các hình thức khác nhau như trà hoặc chiết xuất xịt miệng.
Đối với trà, chỉ cần thêm một muỗng cà phê lá khô vào một cốc nước sôi, ngâm ít nhất 10 phút, sau đó uống trước khi hút thuốc.
Nhiều người thấy rằng điều này giúp loại bỏ được thèm muốn hoặc họ không muốn hút hết cả điếu thuốc.
Cây mã đề trị mụn
cây mã đề có tính lạnh, mát, vô cùng thích hợp cho những người có cơ địa nóng. Các trường hợp bị mụn do nóng trong có thể dùng mã đề thường xuyên hơn để hạ hỏa, làm mát gan, từ đó điều trị mụn từ bên trong.
Đặc biệt hàm lượng chất khoáng và vitamin Antibio có trong lá cây mã đề không chỉ tốt cho mắt mà còn giúp làn da của bạn trở nên sáng mịn, giúp da phục hồi tốt hơn, nhanh lành sẹo và sáng hồng từ bên trong. Nếu bạn gặp phải tình trạng mụn thâm, hay nám da bạn có thể giã nát lá cây mã đề đắp lên mặt, tình trạng da mụn thâm sẽ cải thiện đáng kể. Có thể kết hợp phương pháp trị nám bằng chuối xanh để đem lại hiệu quả trị nám da rất tốt.
Bông mã đề và râu ngô chữa viêm đường tiết niệu
Cả bông mã đề và râu ngô đều có tác dụng chữa viêm đường tiết niệu, bài thuốc cụ thể như sau:
Bài thuốc từ râu ngô:
Đun 100g râu ngô với 100 ml nước từ 10-15 phút, chia ra uống 2 lần sáng và tối, mỗi lần khoảng 60 ml trước khi ăn khoảng 3-4 tiếng.
Bài thuốc từ bông mã đề và râu ngô
Lấy mỗi loại 30g đun với 200ml nước cho tới khi sôi thì bắc ra, để nguội, rồi dùng trước bữa ăn.
Thực hiện đều đặn các cách trênmột thời gian sẽ thấy hiệu quả.
Cây mã đề chữa sỏi thận
Theo Đông Y loại cây này có đặc điểm đó là vị ngọt thanh, tính hàn khi uống sẽ có tác dụng bổ khí huyết, tá sỏi, thanh nhiệt rất hiệu quả. Trong việc chữa trị sỏi thận loại cây này có thể được sử dụng như một thảo dược đơn lẻ hay có thể kết hợp chung với các loại thảo dược khác để mang lại kết quả chữa trị tốt hơn cũng như bồi bổ cơ thể hơn.
Đối với những bệnh nhân có sỏi trong thận khi sỏi phát triển lớn sẽ gây ra những triệu chứng như tiểu rắt, tiểu khó, tiểu buốt, nước tiểu sậm màu…khi đó mọi người có thể áp dụng một số bài thuốc sau:
– Lá mã đề rửa sạch và đem phơi khô. Dùng 16g mã đề, 20 thạch cao, bạch truật 12g, quế chi, cam thảo 6g đem sắc uống hàng ngày uống thay nước.
– Mã đề 30g, ý dĩ 20g, trạch tả 25g, cam thảo 6g đem sắc đều và uống hàng ngày.
Cây mã đề trị ung thư
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Ethnopharmacology cho thấy chất chiết xuất từ cây mã đề có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư ở người, chúng đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại ung thư tự nhiên hoặc kết hợp với hóa trị hoặc xạ trị.
Các nhà khoa học cũng tin rằng loại thảo mộc này có thể giúp ngăn ngừa tổn thương DNA thường gây ra bởi các tế bào ung thư.
Những tác dụng khác của cây mã đề
- Là thuốc kháng viêm tự nhiên
- Khắc phục tổn thương hệ thần kinh
- Tăng năng lượng cho tế bào
- Phòng ngừa và điều trị viêm gan
- Chữa bệnh đường hô hấp
- Giảm đau
- Trị côn trùng cắn
- Thuốc trị rắn cắn
Nhờ những tác dụng tuyệt vời này mà cây mã đề như loại cây cỏ thần dược. Nếu bạn gặp phải một trong các vấn đề về sức khỏe nêu ở trên, hãy thử sử dụng cây mã đề, chắc chắn bạn sẽ hài lòng về công dụng của chúng.