Biện pháp dạy học lồng ghép tài nguyên, môi trường biển và hải đảo qua các môn học

Để dạy học hiệu quả phần tài nguyên môi trường, biển và hải đảo qua các môn học lớp 4, người giáo viên cần phải xây dựng đúng bài, nội dung tích hợp phù hợp để rút ra phương pháp thích hợp đối với từng môn học, bài học với yêu cầu mà học sinh cần đạt, để từ đó truyền thụ cho đối tượng học sinh mình dạy sao cho đạt ngắn gọn và dễ hiểu nhất.

Hiện tại từ năm học 2013 – 2014 của chương trình tiểu học Bộ giáo dục – đào tạo đã yêu cầu bậc tiểu học dạy lồng ghép vào một số môn học nhưng một số giáo viên dạy lồng ghép sử dụng phương pháp tích hợp chưa sát thực với nội dung bài học, phương pháp tích hợp khó hiểu nên hiệu quả thu được còn hạn chế. Chính vì thế tôi giới thiệu một số phương pháp tích hợp cho từng môn học dựa vào một số vấn đề sau:

– Hiểu được tầm quan trọng của nội dung tích hợp trong từng môn học.

– Giáo viên đưa ra phương pháp tích hợp hợp lí trong từng thời điểm diễn ra hoạt động.

– Khi lồng ghép các hoạt động có nội dung giáo dục về tài nguyên môi trường biển đảo giáo viên phải nghiên cứu kĩ lựa chọn phương pháp tích hợp hợp lí, tự nhiên giúp các em hình thành thái độ, thói quen và kĩ năng sống tích cực.  

Cách thực hiện dạy lồng ghép tài nguyên, môi trường biển và hải đảo ở các phân môn.

 MÔN ĐẠO ĐỨC

    Đối với phân môn đạo đức nội dung lồng ghép tài nguyên, môi trường biển và hải đảo tôi đã tập trung chủ yếu giáo dục cho học sinh biết yêu quê hương, vùng biển, hải đảo của đất nước. Từ tình yêu đó khơi dậy cho các em ý thức bảo vệ tài nguyên thiên nhiên của biển đảo, biết bảo vệ các di sản văn hóa phi vật thể của biển quê hương, Tổ quốc Việt Nam.

Xây dựng kế hoạch tích hợp nôi dung vào từng bài học cụ thể.

Bài dạy:  Biết bày tỏ ý kiến.

Nội dung tích hợp:

– Biết bày tỏ, chia sẻ với mọi người xung quanh về giữ gìn, bảo vệ tài nguyên, môi trường, biển đảo Việt Nam.

– Vận động mọi người biết quan tâm giữ gìn bảo vệ tài nguyên, môi trường biển đảo Việt Nam.

Phương pháp tích hợp:

– Xem hình ảnh về môi trường.

– Khám phá môi trường đối với đời sống con người.

– Đóng vai về sự bày tỏ chia sẻ với mọi người xung quanh.

– Tham gia các phong trào giữ gìn môi trường.

– Vẽ tranh cổ động.

MÔN: KHOA HỌC

Đối với môn khoa học giáo dục các em biết việc khai thác không hợp lí là nguyên nhân chính dẫn đến sự cạn kiệt tài nguyên và ô nhiễm môi trường biển. Giúp học sinh hiểu được sự cần thiết về bảo vệ môi trường biển đảo, yêu quý thiên nhiên, mong muốn bảo vệ môi trường nói chung, môi trường biển và hải đảo nói riêng để hình thành cho các em kĩ năng bảo vệ tài nguyên, môi trường biển, tham gia một số hoạt động bảo vệ môi trường biển đảo phù hợp với lứa tuổi. 

Xây dựng kế hoạch tích hợp nội dung vào từng bài học cụ thể

Bài dạy: Nguyên nhân làm nước bị ô nhiễm.

Nội dung tích hợp:

– Liên hệ những lí do gây ô nhiễm nước biển: Rác thải từ đất liền, ô nhiễm do các hoạt động đánh bắt trên biển…

– Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, đặc biệt là môi trường biển.

Phương pháp tích hợp:

– Trò chuyện đối thoại về nguyên nhân của rác thải, cách phân loại rác.

– Hoạt động nhóm về biện pháp khắc phục.

– Tuyên truyền khuyên ngăn mọi người không vứt rác bừa bãi.

MÔN TIẾNG VIỆT

 Đối với môn Tiếng Việt nội dung lồng ghép tài nguyên, môi trường biển và hải đảo tôi đã tập trung giáo dục cho học sinh hiểu biết về các cảnh quan thiên nhiên môi trường biển hải đảo. Giúp các em cảm nhận đầy đủ và sâu sắc nội dung bài học là góp phần giáo dục các em một cách tự nhiên về ý thức bảo vệ môi trường nói chung, bảo vệ môi trường biển đảo nói riêng. Từ đó các em sẽ có nhiều chuyển biến tích cực về tư tưởng, tình cảm và có những hành động tự giác bảo vệ tài nguyên môi trường biển đảo. Quan tâm nhiều hơn đến việc bảo vệ, yêu quý thiên nhiên. Biết chăm sóc và bảo vệ môi trường mà các em đang sinh sống bằng những hành động cụ thể, tham gia ở mức độ phù hợp với lứa tuổi để bảo vệ tài nguyên môi trường biển đảo. Trong quá trình dạy học, giáo viên phải nắm vững những kiến thức về giáo dục tài nguyên môi trường biển đảo, có sự tìm tòi sáng tạo để việc tích hợp diễn ra một cách tự nhiên, không gượng ép để học sinh dễ hiểu, dễ nhớ, hình thành thói quen, thái độ đúng đắn và thân thiện với môi trường.

Người giáo viên phải nắm chắc đặc điểm tâm lí của học sinh để từ đó tìm ra đường đi đúng, tìm ra những phương pháp phù hợp. Khi lên lớp, chúng ta biết tâm lí chung của học sinh tiểu học là luôn muốn khám phá, tìm hiểu điều mới mẻ. Từ đó hình thành và rèn luyện thói quen, óc tư duy sáng tạo. 

Ví dụ khi dạy bài: Chính tả: Trung thu độc lập

Nội dung tích hợp

Liên hệ hình ảnh những con tàu mang cờ đỏ sao vàng giữa biển khơi và hình ảnh anh bộ đội đứng gác bảo vệ Tổ quốc. Qua đó, giáo dục ý thức chủ quyền biển đảo.

Phương pháp tích hợp

Xem tranh về các chủ quyền biển đảo về các cảnh đẹp của quê hương đất nước, từ đó có ý thức bảo vệ giữ gìn.

MÔN: LỊCH SỬ – ĐỊA LÍ

(Phần Địa lý)

          Hiểu được tài nguyên môi trường biển đảo có ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất, học tập lao động của mỗi người dân chúng ta qua từng bài học, từ đó giáo dục lòng yêu thiên nhiên môi trường biển đảo, ý thức trách nhiệm bảo vệ tài nguyên biển đảo. Hiểu được lợi ích mà tài nguyên môi trường đem lại, những hiện tượng tự nhiên như nắng, mưa, gió, bão, lũ, nguyên nhân và tác hại của nó. Hiểu được các nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường tự nhiên. Từ đó các em có biện pháp bảo vệ môi trường mình đang sinh sống một cách hiệu quả.

Ví dụ khi dạy bài: Biển đảo và quần đảo

Nội dung tích hợp

– Biết những đặc điểm chính của biển, hải đảo Việt Nam.

– Biết những nguồn lợi to lớn từ biển, đảo: không khí trong lành, khoáng sản, hải sản, an ninh quốc phòng, phong cảnh đẹp….

– Biết một ngành nghề khai thác tài nguyên biển: nuôi trồng, đánh bắt hải sản, du lịch…

– Biết Hoàng Sa và Trường Sa là hai quần đảo lớn thuộc chủ quyền Việt Nam.

– Giáo dục tình yêu đất nước, lòng tự hào dân tộc, ý thức trách nhiệm bảo vệ chủ quyền biển, đảo.

Phương pháp tích hợp

  Xem tranh các quần đảo trên đất nước như Trường Sa, Hoàng Sa.

  Biết chia sẻ về chủ quyền biển đảo và có ý thức bảo vệ.