Bước đầu xây dựng kĩ năng hòa nhập tập thể cho học sinh lớp một trong công tác chủ nhiệm lớp

Bước đầu xây dựng kĩ năng hòa nhập tập thể cho học sinh lớp một trong công tác chủ nhiệm lớp.

1, Lý do chọn biện pháp: 

Buổi học đầu tiên ở Mẫu giáo là một bước ngoặc lớn trong đời của trẻ nó thay đổi hoàn tâm sinh lý các em. Nhưng ở đây các em đến lớp trong tâm trạng hoàn toàn lệ thuộc vào giáo viên, các em chưa có sự chủ định để xây dựng ra các mối quan hệ xung quanh. Mỗi hoạt động của các em đều phải do giáo viên hướng dẫn, các em chỉ được chơi, học trong một khuôn viên hẹp dưới sự giám sát của giáo viên.

Nhưng bước sang lớp một là một môi trường hoàn toán khác với mẫu giáo. Một nơi học tập rộng hơn, nhiều người xa lạ hơn. Chính điều đó đã làm các em choáng ngợp và sợ hãi. Lúc này yêu tố hoạt động độc lập bắt đầu làm việc với cường độ cao nhất. Nêu em nào có tố chất mạnh mẽ se nhanh chóng hòa nhập còn những em có tâm lý yêu hơn sẽ khóc, sẽ không chịu đi học hoặc rụt rè ngồi một chỗ và không tham gia hoạt động với tập thể.

Và đó cũng là nỗi vất vả nhất của người giáo viên dạy học sinh lớp một. Bắt đầu từ khi nhận lớp đến ít nhất cũng phải hết học kì I, các em mới ổn định trạng thái tâm lý để hòa nhập với lớp và tham gia học tập cũng như rèn luyện một cách tự giác và thi đua. Nhưng khi các em biết hòa nhập với tập thể thì lại là lúc các em hỏi mọi lúc mọi nơi và hỏi bất cứ điều gì muốn hỏi. Tính cạnh tranh thi đua bắt đầu thì cũng là lúc sự đó kị với bạn trong lớp xuất hiện trong mỗi suy nghĩ các em, chỉ cần ban trong lớp làm điều gì k ưng ý là  các em lại thưa cô mà không cần biết đúng hay sai. Đó là khó khăn lớn nhất của người giáo viên dạy lớp 1, nếu tính kiên trì không cao, kĩ năng sư phạm chưa thật bền vững thì chắc chắn sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong dạy lớp 1.

Với nhiều năm được nhà trường phân công dạy lớp 1 nên tôi cũng đã “Thấm nhuần” nỗi vất vả này. Tôi luôn suy nghĩ, trăn trở làm sao để vừa giúp các em hòa nhập nhanh môi trường học tập, đồng đều với tất cả các đối tượng học sinh. Bởi các em còn nhỏ, tính tự lập chưa có, ý thức tự giác cũng chưa cao. Thêm một điều nữa là nhiều gia đình hiện nay luôn cưng chiều theo ý muốn của con,….Tất cả đã làm cho các em chưa biết tự giác cũng chưa biết được những hành động đúng sai trong học tập và trong kỉ luật. Mặt khác với những đặc điểm sinh lí lứa tuổi của lớp một: Các em còn nhỏ rất ngây thơ lại lạ trường, lạ lớp, lạ thầy cô, bạn bè cũng lạ, chưa biết tên các bạn, ….

Từ những yếu tô nêu trên tôi đã quyét định nghiên cứu và chọn đề tài: “Bước đầu xây dựng kĩ năng hòa nhập tập thể cho học sinh lớp một trong công tác chủ nhiệm lớp”.

Đề tài này bắt đầu nghiên cứu và khảo nghiệm từ đầu năm học 2019-2020, sau khi được Hội đồng khoa học cấp trường đánh giá có tính khả thi và cho phép tôi áp dụng đại trà vào thời gian tới.

2, Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp:

Bước đầu làm quen với môi trường học mới là cả một sự vất vả lớn đối với các em. Vậy phải làm sao đây để các em sớm thích nghi với các môi trường, sớm có nề nếp học tập tốt? Chính vì vậy tôi đã tiến hành thực nghiệm một số biện pháp sau nhằm bước đầu xây dựng kĩ năng hòa nhập tập thể cho các em:

Biện pháp 1: Xây dựng nội quy lớp học.

Nội quy lớp học chính là bước đầu đưa các em vào một môi trường làm việc khoa học, có định hướng và có tổ chức.

Sau khi nhận lớp, tôi đã tiến hành tìm hiệu các văn bản liên quan đến việc giáo dục học sinh, tâm sinh lý lứa tuổi. Tiếp đó tôi tìm hiểu nhanh về đặc điểm của từng em trong lớp, tôi dành nhiều thời gian đấu giờ học, giờ giải lao để theo hỏi thái độ, tâm lý các em rồi mới bắt đầu xây dựng nội dung lớp học.

1. Đến lớp trước thời gian chính thức 10 phút (để kiểm tra trang phục và vệ sinh cá nhân).
2. Khi nghe trống vào lớp phải nhanh chóng xép hàng đúng quy định.
3. Đã đến lớp không được đưa quà vặt đến lớp và ăn quà vặt trong lớp.
4. Gặp người lớp phải khoanh tay chào lịch sự. Không nói tục nói trống không với mọi người.
5. Trong giờ học phải hăng say phát biểu, có ý kiến phải giờ tay. Không nói ngang, nói chuyện riêng khi cô giáo giảng bài.
6. Đoàn kết với bạn bè, hòa nhã vui vẻ, biết giúp bạn khi bạn cần giúp đỡ.

Sau khi có nội quy, tôi tiến hành in ra nhiều bản nhỏ lồng vào bông hoa và để các em dán đầu hàn học của mình. Cứ đầu giờ học, tôi yêu cầu các em đọc nội quy một lần để ghi nhớ. Tiếp đó tôi làm một bảng với tên gọi cây hoa thành tích bằng bìa rồi dán ở cuối góc lớp. Cứ sau một tuần vào buổi sinh hoạt tôi lại cho các em tự đánh giá kết quả của mình và giáo viên nhận xét. Em nào hoàn thành xuất sắc sẽ được dán bông hoa lên cây hoa thành tích và được cả lớp vỗ tay.
Đến đâu tuần học sau tôi lại nêu gương những em đó và nhắc các em khác tiêp tục cónhiều bông hoa dán lên cây hoa thành tích đó.

Biện pháp 2: Lập kế hoạch học tập theo hình thức có chủ định.

Ngày sau khi có nội quy lớp học, tôi tiến hành cho các em bầu chọn ban cán sự lớp và các tổ nhóm để lớp thục hiện nhiệm vụ theo kế hochj của cô giáo đề ra. Cụ thể trong các tổ tôi sắp xép xen kĩ giữa các em nam và nữ; giữa các em đồng bào dân tộc với người Kinh; giừa những em hay nói với những em ít nói…

Ở tuần đầu ổn định tôi lựa chọn các chỗ ngồi cho học sinh phù hợp với thái độ từng em. Ví dụ xếp những em hay nghịch lên ngồi trên hay chỗ tiện cho giáo viên để bao quát. Xếp từ em thấp đến em cao. Cứ một em giỏi ngồi với một em yếu, một em khá ngồi với một em học lực trung bình, một em hay nghịch ngồi với một em ngoan…

Tuy nhiên trong kế hoạch đề ra tôi luôn lồng ghép các trò chơi học tập vào bài học và luôn vui vẻ tận tjuy với các em để tạo ra môt  môi trường thân thiện. Làm cho các em có cảm giác ấm áp và gần gũi, hình ảnh cô giáo như mẹ hiền sẽ luôn sống mãi trong lòng các em.

Trường hợp những học sinh nào chưa vào khuôn khổ kịp tôi thường lấy bảng thành tích và nêu gương những em giỏi, ngoan để khích lệ. Đặc điểm của học sinh lớp 1 rất thích cô giáo khen trước lớp. Đây có thể được xem là một vũ khí hữu hiệu nhất của tôi để đưa những em chưa kịp hòa nhập với lớp đi vào nề nếp.

Tôi đã rât vất vả tìm hiểu hoàn cảnh của từng em để biết được nguyên nhân vì sao em này hay đi học muộn, vì sao em này chưa có đồ dùng, hay nghỉ học… Từ đó mới có hướng để động viên hay giúp đỡ. Để có biện pháp giáo dục hay nhắc nhở kịp thời, đúng lúc. 

Cứ đầu giờ học, tôi đến sớm 15 phút theo nội quy đã học để năm bắt tình hình của lớp sau đó tổ chức dạy học phù hợp với thái độ các em. Để các em tiếp thu bài giảng một cách nhẹ nhàng và có hiệu quả cao.

Chẳng hạn sáng hôm đó có học sinh đến lớp không chịu vào lớp và khóc thì tôi đã dẫn các em vào và hỏi chuyện về nội quy lớp học, về những bôn hoa em đó đã đạt nhằm xua tan sự sợ hãi ban đầu. Trong giờ học tôi thường chú ý và tạo không khí vui vẻ để các em quên nhanh và tham gia học tập.
   Ví dụ: Khi dạy bài vần Ắt, sau khi cho học sinh đọc nối tiếp đoạn “Dỗ bé”, tôi liền tổ chức một trò chơi nhanh là cho hai học sinh đóng vai, một em đóng vai khóc nhè, một em đóng vai chị dỗ giành em. Chính em lúc sánh khóc nhè sẽ nhập vai người chị.
Cứ như thế tối đã từng bước đưa các em vào làm việc trên một kế hoạch có chủ định giúp các em hòa nhập nhanh.

Biện pháp 3: từng bước khắc phục những thói quen, nhược điểm ban đầu của các em để thực hiện tốt nhiệm vụ học tập

 Do đặc điểm của học sinh lớp 1 buổi đầu tiên cắp sách đến trường nên hầu hết các em chưa có ý thức về nề nếp trong học tập. Việc học tập đối với các em hoàn toàn mới, lạ. Khác hẳn với ở lớp mẫu giáo. Nên giáo viên cần rèn cho các em có một thói quen về nề nếp. Nhưng giáo viên phải thể hiện được tình cảm dịu dàng, yêu thương thực sự, gần gũi với các em. 
Chẳng hạn khi hướng dẫn các em cách xếp hàng vào lớp giáo viên xếp theo thứ tự em thấp đến cao theo tổ. Lớp trưởng hô điều khiển cả lớp. Tổ nào xếp hàng thẳng thì cho vào lớp trước. Tổ nào chưa thẳng hàng thì tự điều chỉnh lại hàng cho thẳng mới được vào lớp. Nhưng chắc chắn sẽ co một số em đứng chưa nghiêm túc hoặc chưa thẳng hàng. Lúc đó giáo viên sẽ là người trực tiếp hỏi em đứng như thế có giống bạn hay không và dó em làm sao để làm giống bạn. Tức thì em đó sec nhanh chóng vào hàng.
Việc sinh hoạt đầu giờ, tôi luôn tạo cho các em không khí tự quản, lớp trưởng, lớp phó sẽ có một bông hoa theo dõi bạn nào nói chuyện, làm việc riêng hay chạy ra khỏi chỗ thì bị đánh một dấu lên bông hoa đó và cuối tuần sinh hoạt sẽ trừ trong hoa thành tích.
Trong mỗi giờ học tôi luôn tạo cho các em không khí gần gũi và nhẹ nhàng để các em thực sự tin tưởng. Từ đó các em mới dễ gần gũi và xem cô giáo như mẹ hiền qua đó tôi mới nắm được những đoiểm sai, những thiếu sót mà các em còn mắc phải để từ đo có cách giúp đỡ, điều chỉnh cho các em hòa nhập vào lớp chuẩn mực hơn. 

Biện pháp 4: giúp các em trau dồi hành vi đạo đức để góp phát phát triển nhân cách và kĩ năng sống
Việc giúp các em trau dồi hành vi đạo đức để góp phát phát triển nhân cách và kĩ năng sống được tôi xem là một nội dung trọng điểm trong quá trình giảng dạy của mình. Chính vì vậy tôi không thể thực hiện một mình và kết vợi với nhiều tổ chức cá nhân cùng giúp đỡ.
Ngoài những việc đã làm mà tôi nêu trên, tôi tiến hành trao đổi và hợp tác cùng một số tổ chức, cá nhân để giúp các em trau dồi hành vi đạo đức để góp phát phát triển nhân cách và kĩ năng sống

Thứ nhất: phối hợp với Sao nhi đồng.
Cứ mỗi buổi sinh hoạt sao nhi đồng theo chủ điểm, tôi thường trao đổi với giáo viên tổng phụ trách tổ chức những nội dung tăng cường kĩ năng sống cho các em như tổ chức thi kể chuyện về Bác Hồ, thi hát dân ca,… tôi làm cho mỗi tổ một bông hoa thành tích và đưa cho giáo viên tổng phụ trách đội nếu tổ nào làm tốt được giáo viên tổng phụ trách đội khen thì sẽ nhận xét vào bông hoa sau đó cho tổ trưởng đưa hoa vè lớp dán vào cây hoa thành tích. Số hoa của tổ nào nhiều sẽ là minh chức cuối tuần cả lớp cùng khen thưởng.
Ngoài việc bản thân trực tiếp giúp đỡ thì các tổ chức trong nà trường cũng là thành phần không thể thiếu trong việc giup các em phát triển nhân cach và kĩ năng sóng. Vì các em học sinh ở lớp 1 đa số là chờ vào sự quan tâm của thầy, cô và người lớn. Nên người giáo viên ngoài việc dạy kiến thức còn giúp cho các em hiểu và biết phân biệt được cái đúng, cái sai, điều tốt, điều xấu, những việc nên làm và không nên làm… Đó chính là rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh lớp 1. 
Bên cạnh đó, hàng ngày, tôi còn phân công cho các em làm vệ sinh lớp học. Vào chiều thứ tư hàng tuần các lớp đi lao động vệ sinh sân trường. Để từ đó các em biết làm quen với những công việc đơn giản như: Biết quét nhà, quét sân, lau nhà, nhặt rác, nhổ cỏ,…Tôi luôn nhắc các em rửa tay, rửa chân đúng lúc hợp vệ sinh.
Cứ mỗi lần đến lớp tôi luôn làm trước và hướng dãn các em cùng làm. Giáo viên luôn làm gương sáng cho học sinh noi theo. Qua lời nói và từng việc làm cụ thể. Để chứng tỏ được “ Cô giáo như mẹ hiền”. Cô giáo là người mẹ thứ hai của các em. 
Thứ hai: Trao đổi và hợp tác với phụ huynh học sinh.
Đây cũng là một nhiệm vụ rất cần thiết vì gia đình là cái nôi của xã hội là nơi hình thành nhân cách ban đầu cho các em nên tôi lấy đó làm điểm tựa và là nơi thường xuyên trao đổi với gia đình các em để cùng nhau gúp các em loại bỏ những thói quen sai và nhanh hòa nhập cới lớp để học tập tốt.
Cuối mỗi tuần học, tôi gửi cho phụ huynh một bông hoa thành tích và hướng dẫn phụ huynh động viên các em học tập vui chơi ở nhà. Nếu các em thực hiện chưa tốt thì tuần đó các em không được dán bông hoa lên cây thành tích. Và tôi sẽ giúp các em điều chỉnh lại những sai trái đó.
Tóm lại: Giáo dục nề nếp cho học sinh phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng. Nhằm tạo ra một môi trường giáo dục khép kín, tạo ra bầu không khí đạo đức xung quanh trẻ. Để hình thành và phát triển tư tưởng, tình cảm, hành vi và thói quen về nề nếp học tập tốt hơn.

3. Kết quả khảo nghiệm của vấn đề nghiên cứu:

Đầu năm học, tôi tiến hành lập kế hoạch và bắt đầu tổ chức các biện pháp trên thí điểm tại lớp 1A, tôi đã thấy nhiều kết quả rõ rệt:
– 100% học sinh biết xếp hàng ngay từ cuối tuần học đầu tiên.
– 100% học sinh tự giác vào lớp không có em nào nũng nịu bố mẹ hoặc khóc nhè.
– Tháng đầu tiên không có học sinh thiêu hoa thành thích. Các em đều đạt được nội dung mà giáo viên đặt ra. (35/35 bông hoa thành tích)
– 25/35 em không nói chuyện riêng trong giờ học.
– Tuần thứ 3 số học sinh quên đồ dùng học tập chỉ còn 6/35 em
– Đa số các em đến lớp đúng giờ, học thuộc bài ở nhà, xem trước bài mới, có chuẩn bị tốt đồ dùng và làm bài tập đầy đủ. 
– Biết xin phép cô khi ra vào lớp, biết giúp đỡ bạn trong học tập, biết giơ tay khi muốn phát biểu, không nói leo, nhặt của rơi  trả lại cho người bị mất…
Như vậy bước đầu xây dựng kĩ năng hòa nhập tập thể cho học sinh, nhằm giúp hình thành nhân cách cho các em chủ động sáng tạo hơn trong học tập và trong vui chơi. 
*Kết quả thu được cuối năm học:
–  Về nề nếp:

Xếp loại	HS có nề nếp học tập tốt	HS có nề nếp học tập  chưa tốt
Đầu năm	21 em  (60%)	14 em  (40 %)
Cuối năm học	35 em  ( 100 %)	0 em  ( 0 %)

– Về hạnh kiểm cuối năm học:

+ Thực hiện đầy đủ        : 35 em  ( tỉ lệ 100 %)

+ Thực hiện chưa đầy đủ: 0 em  ( tỉ lệ  0 %)
– Chất lượng học tạp:
+ Xuất sắc toàn diện: 13/35 ( tỉ lệ 37,1%)
+ Có tiến bộ vượt bậc tỏng các môn học: 14/35 (tỉ lệ 40%)
– Về kết quả các phong trào khác:
+ Thi chữ đẹp cấp trường: có 01 giải nhì; 02 giải ba
+ Thi Tiếng anh cấp huyện: 1 giải nhì, 02 giải ba
Với kết quả học tập như trên ở cuối năm học, tôi đã thấy có sự thay đổi rất lớn trong lớp 1A. Điều đó cho thấy rằng nhũng biện pháp tôi thực hiện đã có tính khả thi, do vậy tôi đã tiến hành thực hiện ngày từ đầu năm học 2015-2016 đối với lớp 1A3 và đã cho thấy rất nhiều có sự tiến bộ
– 100% học sinh biết xếp hàng ngay từ cuối tuần học đầu tiên.
– 100% học sinh tự giác vào lớp không có em nào nũng nịu bố mẹ hoặc khóc nhè.
– Tháng đầu tiên không có học sinh thiêu hoa thành thích. Các em đều đạt được nội dung mà giáo viên đặt ra. (35/35 bông hoa thành tích)
–  27/35 em không nói chuyện riêng trong giờ học.
– Tuần thứ 3 số học sinh quên đồ dùng học tập chỉ còn 4/35 em

4, Kết luận:
Tổ chức cho học sinh lớp 1 biết hòa nhập nhanh mọi nội dung của lớp học và thực hiện tốt nhiệm vụ học tập và rèn luyện là một trong những nhiệm vụ hàng đầu của mỗi giáo viên. Nhưng để thực thiện được như thế thì mỗi giao viên lại có những phương pháp sư phạm khác nhau. Với tôi những biện pháp, giải pháp vừa trình bày ở trên tôi đã nghiên cứu rất kỹ lưỡng trước khi tiến hành. Thậm chí sau một thời gian thí nghiệm cho thấy nhiều kết quả khả quan và tôi đã soạn thảo thành nội dung của một sáng kiến kinh nghiệm. Tôi đã trình bày những ý tưởng đó với Hội đồng khoa học cấp cơ sở và được đánh giá cao. Hội đồng khoa học đã cho phép tôi áp dụng đại trà tại lớp 1A5 của năm học 2019-2020. Sau một thời gian thực hiện, một kết quả tốt đẹp đã đến đó là: Lớp học đã có nề nếp học tập thực sự, sự chuyển biến rõ rệt về nề nếp học tập đã làm cho chất lượng giảng dạy được nâng cao: Giáo viên say sưa với bài giảng, học sinh hứng thú với bài học và điều hết sức quan trọng đó là chất lượng học tập của các em có tiến bộ rõ rệt, các em đoàn kết và thương yêu biết giúp đỡ lẫn nhau, lớp học có tính đồng đội, tính kỷ luật cao. Các em đã có thói quen tốt, có ý thức cao và chắc chắn  rằng đây sẽ là cơ sở, là nền tảng để các em học tốt với những bài học hay cấp học sau này.
Với kết quả đã đạt được ở trên toi cảm thấy rất vui vì mình đã làm được những điều tốt cho lớp học, từng bước giúp các em hoàn thiện nhân sách và kĩ năng sống. tuy nhiên đây chỉ mới là một sáng kiến nhỏ. Tôi mong rằng sau này sẽ có nhiều giao viên nghiên cứ thành công những sáng kiến mang tính quy mô hơn để cùng góp phần dạy học tốt trong nhà trường.
Đề tài của tôi xin dừng lại tại đây, rất mong nhận đượcý kiến của Hội đồng khoa học giáo dục cấp huyện và bạn đọc.

BẤM VÀO ĐÂY ĐỂ TẢI BẢN WORD  MIỄN PHÍ

 

BẤM VÀO ĐÂY ĐỂ THAM KHẢO THÊM CÁC BIỆN PHÁP MỚI