Cung cấp vốn tiếng việt cho trẻ dân tộc thiểu số thông qua bộ môn làm quen văn học

Việc cho trẻ dân tộc thiểu số làm quen với tiếng việt với tư cách là bộ môn khoa học hay với tư cách là một công cụ, một phương tiện giao tiếp. cách trả lời những câu hỏi trên sẽ liên quan tới việc lựa chọn nội dung hay phương pháp cho trẻ dân tộc thiểu số tiếp cận với tiếng việt. Từ đó, tôi quyết định nghiên cứu các nội dung mà phù hợp với trình độ nhận thức của lớp tôi. Chúng ta có thể coi việc giúp trẻ làm quen  với chũ cái là cốt lõi của việc làm quen với tiếng việt  có nghĩa là việc cho trẻ làm quen chưa phải là tất cả những công việc giúp trẻ là quen tiếng việt. Nội dung dạy trẻ làm quen với tiếng việt không chỉ là dạy trẻ phát âm, dạy trẻ tập tô chữ cái mà còn dạy trẻ đọc đúng từ, hiểu được nội dung của từ và biết dùng từ để diễn đạt thành câu, như vậy chúng ta phải giúp trẻ nhận biết và phát âm đúng 29 chữ cái trong tiếng việt.

– Có một số ít trẻ lớp tôi nói được tiếng việt nhưng chưa biết các chữ cái hay từ ngữ của tiếng vệt. Vì vậy, việc dạy trẻ làm quen với chữ cái giúp trẻ nhận biết chính xác cấu tạo của chữ cái, cách phát âm để từ đó trẻ nghe cô phát âm để tìm chữ cái tương ứng, nhìn chữ cái phát âm được chữ cái tương ứng.

  Ví dụ: Hôm nay cô cho trẻ nhận biết chữ cái h- k chẳng hạn:

 + Cô cho trẻ xem tranh “ con hổ”, cho trẻ đọc từ: con hổ.

Trẻ nhận biết trong từ “ con hổ” có bao nhiêu tiếng, bao nhiêu con chữ cái.

Rồi cô ghép chữ cái rời cho cháu nhận biết dấu thanh, tìm chữ cái đã học và phát âm lại những chữ cái đó.

– Sau khi giúp trẻ làm quen và nắm được 29 chữ cái trong tiếng việt tôi tiến hành cho trẻ tham gia các trò chơi với chữ cái, tập tô chữ cái giúp trẻ dần dần nắm được toàn bộ hệ thống chữ cái qui định trong chương trình, đồng thời chính xác hóa cách phát âm. Đặc biệt tôi luôn chú ý tổ chức cho trẻ hoạt động học thông qua trò chơi có hình ảnh trực quan, bởi vì mỗi khi nhìn thấy đồ dùng, đồ chơi trẻ rất thích, rất vui, hay tò mò sờ mó, khám phá các đồ dùng đồ chơi đó.

– Để giúp trẻ học ngôn ngữ và nâng cao khả năng sử dụng ngôn ngữ tiếng việt trong học tập cũng như trong cuộc sống, tôi nghĩ trước hết cần dạy trẻ những kĩ năng chú ý nghe và phát âm thông qua môn văn học là vô cùng cần thiết.

– Trước khi vào dạy học thơ hay kể một câu chuyện nào đó, điều đầu tiên tôi chú ý là lựa chọn bài thơ, câu chuyện không quá dài, có nội dung hấp dẫn trẻ để cung cấp, vì trẻ dân tộc thiểu số rất hiếu động thời gian tập trung chú ý nghe cô giảng rất ngắn, nắm được điểm yếu này của lớp, tôi luôn tạo ra tình huống vui nhộn để lôi cuốn trẻ vào giờ học bằng một giọng nói lúc trầm lúc bổng để gây sự chú ý, khơi gợi tính tò mò của trẻ, đã tạo được tâm thế cho trẻ trước khi vào học tôi tiến hành đi vào giờ học chính bằng ngôn ngữ giới thiệu hấp dẫn với những từ ngữ thật gần và dễ hiểu đối với trẻ, tôi đọc thơ hay kể chuyện với giọng  điệu truyền cảm, phối hợp các động tác minh họa phù hợp để lôi cuốn trẻ chăm chú lắng nghe, để trẻ lĩnh hội từng câu, từng lời của cô, tiếp đến tôi giảng nội dung câu chuyện, bài thơ một cách ngắn gọn để giúp trẻ dễ hiểu, sau đó tôi tiến hành cho trẻ đọc thơ theo tôi từng câu, tôi luôn đổi cách cho trẻ đọc thơ theo tổ, nhóm, lớp, cá nhân hay bạn nam và bạn nữ thi đua nhằm tạo không khí vui nhộn cho trẻ trong học thơ. Còn đối với truyện thi tôi kể nhiều lần và đàm thoại theo trình tự nội dung câu chuyện, và thể hiện giọng điệu, tính cách của từng nhận vật trong chuyện một cách phù hợp nhằm giúp trẻ khắc sâu hơn nội dung cũng như tính cách của các nhân vật trong chuyện, sau đó tôi tiến hành mời cháu khá lên kể lại chuyện cho cả lớp nghe, tôi không quên khuyến khích trẻ bằng một món quà hay thưởng bằng một phiếu bé ngoan, chính nhờ như vậy lớp tôi ngày càng ham thích học thơ, kể chuyện, nhiều cháu thuộc thơ, kể lại câu chuyện một cách hoàn chỉnh.

– Tôi luôn tận dụng diện tích phòng học, chú ý bố trí sắp xếp các học cụ, đội hình để tạo môi trường học và thoải mái cho trẻ.

Ví dụ: Khi thực hiện các hoạt động làm quen văn học thể loại truyện kể mà trọng tâm là dạy kể chuyện sáng tạo thì tôi luôn tận dụng không gian lớp học để bày dụng cụ kể chuyện, khung sân khấu, sắp đặt tranh và các con rối sao cho trẻ dễ sử dụng, kích thích trẻ hoạt động tích cực hơn.

– Chú ý đến khả năng phát âm của trẻ để có sự điều chỉnh và sửa sai rèn luyện cho trẻ.

 Tôi vào bài một cách sinh động để thu hút sự chú ý của trẻ.

Ví dụ: Chủ điểm “ thế giới động vật” khi dạy trẻ với đề tài: Một số con vật nuôi trong gia đình. Đọc thơ: “Mèo đi câu cá”, tôi sử dụng mô hình rối hai anh em mèo trắng đi câu cá để gây sự hứng thú cho trẻ.

– Tổ chức hoạt động đa dạng dựa vào hoạt động trọng tâm.

 Ví dụ:  Khi trọng tâm là kể sáng tạo, hay diễn hoạt cảnh, đóng kịch tôi cho trẻ lựa chọn cách sử dụng trang phục, đồ dùng phù hợp với nội dung câu chuyên trẻ sẽ kể, diễn, đóng kịch… dựa theo các hình thức khác nhau.

– Theo phương pháp dạy học tích hợp các bộ môn làm quen văn học có thể lồng ghép, kết hợp với tất cả các bộ môn khác và giúp cho các bộ môn trở nên sinh động hơn.

Ví dụ:  Môn Âm nhạc:

– Tôi cho trẻ hát và vận động  theo nhạc bài “ Cháu yêu bà” khi cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học “ Tích chu” trong chủ đề “ Gia đình”.

– Hay trong chủ đề “ Bản thân”, tôi cho trẻ vận động theo bài “ Củ cải trắng” khi cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học “ Cậu bé mũi dài”.

Môn MTXQ:

– Với tác phẩm văn học “ Gà trống, mèo con và cún con” trong chủ đề “ động vật nuôi trong gia đình” thì trẻ biết tên, đặc điểm, nơi sống của một số con vật nuôi trong gia đình.

Môn toán: Đề tài: “ Cao hơn- thấp hơn” , qua  câu chuyện “ Cây khế” trẻ áp dụng được sự so sánh đặc điểm về ngoại hình của hai anh em.

– Như vậy việc cung cấp vốn tiếng việt cho trẻ dân tộc thiểu số của tôi gặt hái được nhiều thành công hơn so với trước, tôi vô cùng phấn khởi và tiếp tục áp dụng một số biện pháp khác để ngày nâng cao hiệu quả hơn. Bởi vì,  thực tế cho thấy rằng bất đồng ngôn ngữ là rất khó khăn trong giao tiếp, vì vậy ngoài những biện pháp nêu trên áp dụng có hiệu quả tôi tiến hành cung cấp vốn tiếng việt cho trẻ thông qua mọi lúc mọi nơi.

    Như chúng ta đã biết khả  năng tiếp thu của trẻ dân tộc thiểu số rất chậm, mau quên nhưng khi đã nhớ được thì lại nhớ rất lâu nên tôi tến hành cho trẻ tiếp xúc với vốn tiếng việt bằng phương châm “ mưa dầm thấm lâu” cho nên việc cung cấp ngôn ngữ tiếng việt cho trẻ dân tộc thiểu số ở mọi lúc mọi nơi vô cùng hiệu quả.

    Giờ đón trẻ tôi luôn luôn vui vẻ, thương yêu trẻ, sửa sang quần áo cho trẻ, chải tóc cho trẻ và không quên kèm theo một số câu hỏi giao lưu như: Con mặc quần áo đẹp qua. Con ăn sáng chưa? Hay tôi hỏi về gia đình trẻ: Nhà con có bao nhiêu người? Mẹ con làm gì? Con có mấy anh chị em?… Qua trò chuyện với trẻ như vậy tôi nắm được khả năng phát âm của mỗi trẻ để có biện pháp và giành nhiều thời gian hơn giúp trẻ phát âm đúng, phát âm chuẩn.

   Giờ chơi tự do tôi hay dẫn trẻ đến các góc trò chuyện và phát âm các từ có trong tranh, từ ở mỗi góc, tôi dạy trẻ phát âm nhiều lần và cho trẻ chỉ, phát âm chữ cái đã học qua nhiều lần, như vậy trẻ lớp tôi phát âm chuẩn hơn và mạnh dạn hơn trong giao tiếp với cô, với bạn, bạn biết thì chỉ cho bạn chưa biết, hoặc mạnh dạn đến hỏi cô, trẻ lớp tôi giờ không còn nhút nhát như hồi đầu năm nữa. ngoài ra trong giò hoạt động ngoài trời tôi cho trẻ ôn kiến thức đã học qua trò chuyện, đọc thơ, kể chuyện, chơi các trò chơi dân gian, cho trẻ đọc đồng dao, ca dao trong hoạt động này giúp trẻ phát âm thàn thạo hơn, lưu loát hơn.

   Giờ vui chơi tôi cho trẻ đóng các vai khác nhau, trẻ được giao lưu trao đổi mua bán và thể hiện hết vai chơi của mình, bên cạnh đó tôi luôn theo sát trẻ để kịp thời sửa sai uốn nắn mỗi khi trẻ hỏi hoặc trả lời không trọng tâm hay trẻ dùng tiếng mẹ đẻ.

  Thông qua các hoạt động tổ chức lễ hội tôi tổ chức hoạt động kể chuyên, đóng kịch theo một chương trình biểu diễn văn  nghệ mà 100% trẻ được tham gia nhằm giúp trẻ hứng thú với bộ môn làm quen văn học.

 Ví dụ:  Lễ hội 22. 12 tôi tổ chức cho trẻ kể chuyện sáng tạo về chú bộ đội, tết dương lịch, các hội thi bé kể chuyên giỏi…

 – Trong một buổi học trẻ được tiếp xúc với cô rất nhiều nhưng chúng ta biết phối hợp với gia đình trong việc cung cấp vốn tiếng việt cho trẻ lại càng tốt hơn. Vì vây, tôi tiến hành cho mời phụ huynh đến họp, thông báo kết quả học của mỗi cháu cho phụ huynh nắm và không quên cho phụ huynh biết khả năng tiếp thu kiến thức bài học bằng ngôn ngữ tiếng việt của mỗi cháu ra sao và rất mong phụ huynh hợp tác trong việc cung cấp tiếng việt cho trẻ ở  nhà như: Phụ huynh dùng tiếng việt để trao đổi với con em nhiều hơn, kèm cặp con em nhiều hơn trong môn học chữ cái, để trẻ nắm được chữ cái, thuộc chữ cái, viết được chữ cái, phát âm đúng chữ cái và nhất là nói thạo tiếng việt nhất định con phụ huynh tiếp thu bài một cách dễ dàng hơn, học giỏi hơn trong cấp học mầm non và nhất là trong các cấp học sau này. Từ những lời nói ấy đã thúc đẩy phụ huynh quan tâm đến con em mình hơn, chăm lo cung cấp vốn tiếng việt ở nhà cho trẻ nhiều hơn. Cho nên trẻ lớp tôi hiện nay nói thạo, nói lưu loát ngôn ngữ tiếng việt, biết dùng từ, câu để diễn đạt điều trẻ muốn nói, không còn trẻ nói câu không rõ nghĩa, câu thiếu chủ ngữ, vị ngữ, trẻ mạnh dạn giao lưu cùng cô, cùng bạn. Chính nhờ vậy mà lớp tôi đa số trẻ biết dùng từ diễn đạt thành câu có nghĩa trong giao tiếp với bạn và với cô.