Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3C học tốt môn Thủ công theo chương trình dự án Vnen
PHẦN MỞ ĐẦU
I.1/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI :
Ở tiểu học nói chung và lớp 3 nói riêng, mỗi môn học mang đến cho các em một nội dung giáo dục khác nhau, các môn học này tạo thành một chuỗi mắt xích cung cấp cho các em những kiến thức cơ bản trong cuộc sống, từ đó xây dựng cho các em một hệ thống kiến thức toàn diện.
Chẳng hạn môn thủ công luôn cung cấp cho các em những kỹ năng làm các vật dụng trong gia đình hoặc các đồ chơi,…, môn học này có mục tiêu nhiệm vụ chủ yếu là rèn luyện và hình thành kỹ năng, kỹ thuật đơn giản cho học sinh về những trò chơi và sản phẩm quen thuộc xung quanh cuộc sống các em như: bọc vở, gấp tàu thủy, gấp con ếch,…. Môn học thủ công vừa rèn luyện những kỹ năng khéo léo của đôi tay học sinh, vừa phát huy tính sáng tạo đối với những trò chơi, vật dụng quen thuộc với các em đồng thời nó cũng giúp cho các em có được những đồ chơi đơn giản, quen thuộc để sử dụng sau mỗi tiết học.
Đối với chương trình dạy học mới theo dự án Vnen là một chương trình tích hợp dạy học theo hình thức họat động tập thể, lấy học sinh làm trung tâm. Giáo viên là người hướng dẫn giúp học sinh tự tìm hiểu nội dung vấn đề đã đặt ra. Do vậy hình thức dạy học này rất phù hợp với môn Thủ công bởi môn học này chủ yếu là giúp các em biết cách làm một số vật dụng, đồ chơi quen thuộc trong cuộc sống hằng ngày của các em.
Sau một thời gian dạy học theo chương trình dự án Vnen tôi đã tìm hiểu rất kỹ về những phương pháp dạy học này và kết hợp với phương pháp dạy học truyền thống nên tôi đã tìm ra được một số biện pháp rất bổ ích trong việc dạy học môn Thủ công theo chương trình dự án Vnen. Chính vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3C học tốt môn Thủ công theo chương trình dự án Vnen” làm nội dung nghiên cứu.
2) MỤC TIÊU – NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI :
1/ Mục tiêu nghiên cứu :
Đề tài này nhằm bước đầu tìm hiểu về các nội dung dạy học môn thủ công lớp 3. Đồng thời nghiên cứu về các phương pháp dạy học theo chương trình dự án Vnen, từ đó đề xuất một số biện pháp dạt học môn thủ công theo chương trình dạy học mới dự án Vnen
2/ Nhiệm vụ nghiên cứu :
Khảo sát về các bài học môn Thủ công lớp 3 để tìm hiểu vấn đề nghiên cứu.
Tìm hiểu về các phương pháp dạy học theo chương trình dự án Vnen để so sánh với phương pháp dạy học của các lớp học theo chương trình của Bộ giáo dục và đào tạo hiện hành từ đó có kết luận chính xác về tính ưu việt của mỗi hình thức dạy học.
Đề xuất một số biện pháp thiết yếu trong việc dạy học môn thủ công theo chương trình dự án Vnen.
3) Đối tượng nghiên cứu :
– Đối tượng nghiên cứu của đề tài là học sinh lớp 3C trường Tiểu học ……….
4) phạm vi nghiên cứu:
Với thời gian nghiên cứu còn hạn chế nên đề tài chỉ nghiên cứu trong phạm vi trường tiểu học.
5) Phương pháp nghiên cứu.
Phương pháp phân tích : Tiến hành thu nhập các số liệu trong những điều kiện đã có, phân tích các yếu tố cơ bản của vấn đề nghiên cứu.
Phương pháp điều tra khảo sát: Tiến hành điều tra, khảo sát các nội dung dạy học của môn thủ Công lớp 3.
Phương pháp đọc sách và tài liệu: Nắm bắt được vấn đề mà đề tài đề cập đã được giải quyết đến đâu, cung cấp cho chúng em những cơ sở lý luận của đề tài, các luận chứng để lý giải kết quả của đề tài.
Phương pháp xử lý:
Phân tích định tính và định lượng kết quả nghiên cứu.
- Phương pháp tổng hợp.
Dựa trên kết quả khảo sát và phân tích giữa nội dung dạy học theo chương trình hiện hành với chương trình giảng dạy theo dự án Vnen và đưa ra những biện pháp giúp học sinh học tốt môn Thủ công lóp 3.
Ngoài ra tôi còn sử dụng thêm một cố phương pháp khác nhằm bổ sung cho vấn đề cần nghiên cứu.
PHẦN NỘI DUNG
1) CƠ SỞ LÝ LUẬN:
Trong chương trình của môn thủ công lớp 3 hiện nay cung cấp cho học sinh các kỹ năng về những bài học rất gần gũi với các em như cách bọc vở, các trò chơi gấp tàu thủy, gấp con ếch,… cách làm môt số vật dụng trong nhà như đan nong mốt, làm lọ hoa,làm đồng hồ để bàn hay làm quạt để bàn,… Mỗi nội dung đều hướng dẫn cho học sinh những kỹ năng để các em thực hiện cách làm qua đó các em biết cach vận dụng để làm một số sản phẩm quen thuộc xung quanh cuộc sống các em. Sản phẩm thực hành chính là kết quả mà học sinh đã thực hành trong nội dung bài học. Các phương pháp thực hiện theo truyền thống là
- Giáo viên làm mẫu các bước làm
- Cho học sinh nhận xét cách làm của giáo viên
- Tiến hành hướng dẫn từng bước để học sinh làm theo
- Học sinh làm và giáo viên đánh giá kết quả: Sau khi thực hành xong nội dung mà giáo viên yêu cầu giáo viên cho học sinh lên trình bày sản phẩm của mình trước lớp rồi nhận xét kết quả thực hành của các em. Tuỳ thuộc vào sản phẩm của từng bài học mà giáo viên lựa chọn phương pháp trình bày của học sinh một cách hợp lý nhất, vừa đảm bảo tính khoa học trong phần kiểm tra, đánh giá, vừa tạo cho học sinh không khí thoải mái và hứng khởi khi trình bày. Đối với những em có sản phẩm chưa tốt, chưa đạt yêu cầu kỹ thuật sau khi trình bày thì thêm phần khích lệ để sửa chữa cho tốt hơn.
2. THỰC TRẠNG CỦA VIỆC DẠY MÔN THỦ CÔNG Ở LỚP 3:
- Thuận lợi – Khó khăn:
* Thuận lợi:
Ở lớp 3C Đa số học sinh ngoan, lễ phép biết vâng lời thầy cô giáo và đoàn kết với bạn trong lớp học. Số lượng học sinh giỏi chiếm tỷ lệ cao, các em rất mạnh dạn và tự tin trước tập thể. Điều này rất thuận lợi cho việc sử dụng dạy học theo Hội đồng tự quản của chương trình dự án Vnen trong đó phương pháp dạy học theo nhóm đóng vai trò chủ đạo.
* Khó Khăn:
Bên cạnh đó vẫn còn một số khó khăn nhất định như số học sinh có hoàn cảnh gia đình nghèo trong lớp chiếm tỷ lệ khá cao, một số gia đình phụ huynh học sinh chưa quan tâm đúng mức đến việc học tập của con em mình. Dẫn đến các em còn nhút nhát chưa thật mạnh dạn trong việc cùng với bạn tham gia phát biểu cxây dựng bài, góp ý cho nhóm để hoàn thành nhiệm vụ.
- Thành công – Hạn chế:
* Thành công
Trong tất cả bài học của môn Thủ công lớp 3 đều tập trung vào kỹ năng gấp, cắt, dán theo mẫu của giáo viên, trong khi đó việc tổ chức dạy học môn học này theo chương trình dự án Vnen chủ yếu là xây dựng nội dung bài học theo hình thức tập trung, giáo viên nêu vấn đề để học sinh làm việc theo nhóm cho trước cùng nhau giải quyết vấn đề ma giáo viên đặt ra. Chính vì vậy khi tổ chức dạy học môn thủ công theo hình thức dạy học này thì rất phù hợp với các em do đó hiệu quả của tiết dạy đã được nâng lên rõ rệt.
* Hạn chế :
Bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế nhất định:
– Sẽ gây ra sự mất cân bằng trong mỗi nhóm (em yếu sẽ không phát huy được tính sáng tạo là chỉ thực hiện theo hình thức học từ bạn.
– Giáo viên phải làm việc nhiều hơn.
– Gây ồn ào trong quá trình học sinh thảo luận và là việc.
– Không được đồng bộ của một số sản phẩm.
- Phân tích thực trạng:
Ở lớp 3, môn Thủ công luôn mang lại cho học sinh cảm giác thoải mái vui vẻ thực hành saun những tiết học căng thẳng. Môn học này cung cấp cho học sinh nhiều yếu tố quan trọng như: làm tinh thần học sinh phấn chấn thoải mái, không căng thẳng, không ức chế, giảm sự lo âu. Đây là môn học mang tính vừa học vừa chơi nên việc tổ chức cho học sinh làm việc cá nhân không phát huy hết tính hiệu quả của nó bởi mục tiêu bài học chủ yếu là giúp học sinh xây dựng ý thức tự llàm việc sáng tạo để tạo ra những sản phẩm quen thuộc phục vụ cho cá nhân mình.
Chính vì vậy hình thức dạy học theo Hội đồng tự quản và làm việc theo nhóm của chương trình dạy học theo dự án Vnen là đem lại hiệu quả cao nhất bởi hình thức tổ chức này là nêu cao ý thức làm việc tập thể, công đồng, phát huy tối đa tính sáng tạo độc lập của học sinh, xây dựng ý thức làm việc có tổ chức.
Dựa trên những hướng dẫn của giáo viên, vật mẫu các em sẽ tạo cho mình những kỹ năng làm việc sáng tạo, có thể cao hơn cả nội dung yêu cầu.
Như vậy với những vấn đề nêu trên đã cho ta thấy mỗi phương án tổ chức dạy học đều khác nhau nhưng điều quan trọng là giáo viên phải làm sao để giúp học sinh hiểu được cách trình bày để vận dụng vào trong quá trình thực hiện sản phẩm của mình.
Do đó trong quá trình giảng dạy, tôi đã tìm nhiều biện pháp, nhiều hình thức để giúp cho các em thựnc hiện tốt nhiệm vụ, tạo ra những sản phẩm đẹp, sáng tạo mà không ảnh hưởng đến mục tiêu dạy học chung của cả lớp.
3. GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP:
- Mục tiêu của giải pháp:
Sau khi nghiên cứu lý thuyết về các nội dung bài học trong môn Thủ công lớp 3 đồng thời nghiên cứu các hình thức dạy học của chương trình dạy học theo dự án Vnen. Tôi quyết định tổ chức dạy học môn thủ công theo chương trình dạy học theo dự án Vnen để giúp học sinh thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, mang lại hiệu quả cao trong học tập cho các em.
- Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp:
Để thực hiện được những mục tiêu trên của phân môn thủ công thông qua giờ dạy của giáo viên. Giáo viên có trách nhiệm chuyển tải nội dung và ý nghĩa của câu chuyện thì phải có phương pháp để thực hiện nhiệm vụ đó. Ở chương trình dạy học theo dự án Vnen lớp 3, việc sử dụng các phương pháp dạy học trong phân môn Thủ công rất phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý học sinh. Do đó tôi đã chọn hình thức dạy học theo chương trình này qua một số bài dạy theo nhữnghình thức như sau:
Bước 1: Sử dụng phương pháp quan sát: Để học sinh có hứng thú với nội dung bài học, trước hết tôi cho các em cùng nhau quan sát sản phẩm thật kỹ và xác định mục tiêu quan sát: trong một bài học không phải mọi kiến thức học sinh cần lĩnh hội đều được rút ra từ quan sát, vì vậy tôi đã xác định rõ việc tổ chức cho học sinh quan sát nhằm đạt được mục tiêu, kiến thức nào.
Bước 2: Cho học sinh trình bày nhận xét về sản phẩm vừa được quan sát. Đây là bước đánh giá khả năng cảm nhận của học sinh về sản phẩm, qua đó các em biết vận dụng những kỹ năng để chuẩn bị cho các bước thực hành.
Bước 3: Giáo viên giới thiệu cách làm: đây là bước giúp học sinh quan sát các thao tác để chuẩn bị thực hành làm sản phẩm.
Bước 4: Hội đồng tự quản thực hiện nhiệm vụ: đây là bước quan trọng nhất, giáo viên giao nhiệm vụ cho hội đồng tự quản tiến hành thực hiện các bước làm sản phẩm theo yêu cầu.
Bước 5: Kiểm tra đánh giá sản phẩm: đây là bước cuối cùng về kết luận quá trình làm việc của Hội đồng tự quản. Giáo viên cho các nhóm nhận xét lẫn nhau sau đó giáo viên chốt lại và đánh giá cụ thể từng sản phẩm của học sinh.
Ví dụ: Dạy bài “Gấp con ếch”
Bước 1: Giáo viên cho học sinh quan sát con ếch đã được gấp sẵn, hướng dẫn các em quan sát (quan sát hình dáng, kỹ thuật gấp, độ bật của con ếch):
Bước 2: Cho học sinh trình bày nhận xét về con ếch vừa được quan sát.
– Hình dáng con ếch.
– Các nét cơ bản để tạo con ếch.
– Tác dụng của con ếch đối với học sinh.
Bước 3: Giáo viên giới thiệu cách làm: đây là bước giúp học sinh quan sát các thao tác để chuẩn bị thực hành làm sản phẩm.
– Cách gấp các nếp để tạo con ếch.
– Kỹ thuật khéo léo để tạo con ếch bật nhảy cao hơn.
– Hình dáng con ếch phù hợp và giống vật mẫu được quan sát.
Bước 4: Hội đồng tự quản thực hiện nhiệm vụ:
Sau khi hướng dẫn các bước làm cụ thể, chi tiết, giáo viên giao nhiệm vụ để các nhóm tiến hành làm việc. Các nhóm có thể làm mỗi người một con sau đó chọn con nào đạt yêu cầu n hất để đem thi với các nhóm khác
Bước 5: Kiểm tra đánh giá sản phẩm:
Giáo viên cho mỗi nhóm cử một đại diện tham gia trình bày con ếch vừa làm được trước lớp.
Các nhóm khác nhận xét về sản phẩm của bạn.
Giáo viên ghi chép các nhận xét của học sinh sau đó tổng hợp ý kiến và dưa ra quyết định đánh giá cuố cùng.
Những điểm cần lưu ý :
– Cần giải thích kịp thời khi các em quan sát mà chưa tìm ra ý câu hỏi
– Không nên dùng những hình thức chê bai đối với những sản phẩm chưa dạt yêu cầu.
– Cần biểu dương khen ngợi kịp thời những nhóm, cá nhân hoàn thành nhiệm vụ trước thời gian và chính xác và khuyến khích các em khác (nhóm khác) học tập.
II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu:
Sau học kì I, với những nỗ lực nghiên cứu, thử nghiệm và áp dụng vào thực tế ở các tiết học của môn Thủ công ở lớp 3, tôi thấy rằng chất lượng của tiết học đã thay đổi hẳn :
– Các nhóm làm việc rất sôi nổi, nếu ý kiến nhận xét rõ ràng, sát với những nhận định của giáo viên.
– Hình thức làm việc theo nhóm tăng lên, rất sôi nổi, đoàn kết và đạt hiệu quả cao hơn trước.
Kết quả khảo sát học kỳ I:
TSHS | HTT | HT | CHT | |
PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
- KẾT LUẬN:
Tóm lại việc vận dụng hình thức tổ chức dạy học môn thủ công lớp 3 theo hình thức dạy học chương trình dự án Vnen nói chung và ở tiểu học nói riêng là rất quan trọng. Bởi vì lứa tuổi tiểu học là lứa tuổi hồn nhiên trong sáng và trực quan sinh động, đặc biệt là các em lớp 3, trí tưởng tượng của các em còn ít, tư duy còn hạn chế. Vận dụng hình thức dạy học này đúng lúc, đúng cách thức tổ chức không những giúp cho các em nắm vững kiến thức mà còn là cầu nối phát huy trí tưởng tượng và tính sáng tạo cho các em.
Qua kết quả khảo sát từ thực tế việc dạy học môn Thủ công theo hình thức dạy học hiện hành và cách vận dụng vào hình thức dạy học theo chương trình dự án Vnen là một bước thay đổi mang lại hiệu quả cao bởi nội dung kiến thức của môn học này là rèn luyện kỹ năng làm việc tính kiên trì, sáng tạo và độc lập rất phù hợp với hìnhthức dạy học theo nhóm mà trong trương trình dự án đã triển khai.
Từ đó chúng tôi mạnh dạn đề cập đến những biện pháp thực hiện có tính khả thi để nêu lên trong đề tài. Tuy nhiên đó chỉ là những biện pháp áp dụng mang tính thử nghiệm chứ chưa phải là một biện pháp áp dụng đại trà. Việc tổ chức dạy học bằng phương pháp nào cho đạt hiệu quả cao không phải là chuyện đơn giản chỉ nói qua lý thuyết mà cần phải có thời gian cũng như kinh nghiệm giảng dạy cộng với sự tìm tòi học hỏi không ngừng của người giáo viên thì hiệu quả của tiết dạy mới được nâng cao, giáo dục mới thật sự đổi mới. Không có người giáo viên nào là hoàn hảo, không có phương pháp nào là vạn năng.
Đây là một nội dung hết sức khó khăn nhưng cũng không kém phần quan trọng. Chính vì vậy đòi hỏi người giáo viên phải thật kiên trì nhẫn nại chứ không nóng vội, rèn từng bước, hướng dẫn từng ngày cho học sinh trên một quá trình lâu dài, bởi việc dạy học không phải là một ngày, hai ngày mà tốt được. Môn thủ công là một môn quan trọng trong chương trình giáo dục tiểu học vì thế phải có thời gian rèn luyện và đầu tư cao thì hiệu của của bài học mới thật sự hiệu quả, giáo dục tiểu học mới xứng tầm với sự phát triển của đất nước.
- Kiến nghị:
Qua nội dung nghiên cứu của đề tài, qua những kiến thức mà bản thân nhận thức được, chúng tôi mạnh dạn nêu lên những ý kiến đề xuất sau :
Các cấp lãnh đạo, các ban ngành cần nhân rộng chương trình dạy học theo dự án Vnen vì đây là một hình thức tổ chức dạy học mang lại hiệu quả cao hơn so với chương trình dạy học hiện hành.
Đối với giáo viên cần mạnh dạn hơn trong việc thiết kế và tổ chức các môn học khác theo dạng chương trình dự án Vnen, đó là dịp để đánh giá kết quả nhận thức học tập từ lý thuyết của các em, từ đó giáo viên sẽ có kế hoạch giảng dạy phù hợp với từng đối tượng các em.
Đối với các bậc cha mẹ học sinh, các tổ chức trong nhà trường cần có hình thức phối hợp chặt chẽ và tạo nhiều thuận lợi hơn trong việc tổ chức dạy học ở nhà cho các em đối với môn học Thủ công nói riêng và các môn học ở tiểu học nói chung.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Sách giáo khoa, sách giáo viên môn Thủ công lớp 3 chương trình hiện hành – NXB Giáo dục năm 2011
- Sách dạy học một số môn học theo chương trình dự án Vnen năm 2013.