Một số biện pháp nâng cao hiệu quả – Giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp trong trường tiểu học.

Một số biện pháp nâng cao hiệu quả – Giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp trong trường tiểu học.

I.1. Lý do chọn biện pháp.

Nền giáo dục nước ta trong công cuộc đổi mới đất nước ở cuối thế kỉ XX, quan niệm giáo dục hoạt động ngoại khóa bắt đầu xuất hiện trong các nhà trường phổ thông. Đồng thời yêu cầu giáo dục toàn diện đi đôi sự phát triển kinh tế xã hội và xu thế hội nhập làm tiền đề bước sang thế kỷ nguyên mới. Từ đó đất nước cũng đang thay đổi chuyển dịch dần theo sự vận động và phát triển của các nước trên thế giới, sự chuyển dịch đó là từng bước phát triển sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa cũng là cơ sở định hướng khơi dậy và phát huy tối đa các tiềm năng của người học; đào tạo một thế hệ năng động, sáng tạo, thích ứng với những thay đổi nhanh chóng của xã hội. Theo đó, vấn đề giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp cho học sinh được đông đảo các nước quan tâm. Nói cách khác giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp là những hoạt động  được tổ chức ngoài giờ học các môn học. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp  là sự tiếp nối và thống nhất hữu cơ với hoạt động dạy học, tạo điều kiện gắn lí thuyết với thực hành, góp phần quan trọng vào sự hình thành và phát triển toàn diện nhân cách của học sinh. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một bộ phận quan trọng không thể thiếu được trong toàn bộ quá trình giáo dục của các trường phổ thông nói chung, của trường tiểu học nói riêng.

Trong giáo dục hiện đại, Điều lệ giáo dục bậc tiểu học năm 2010 cũng đã quy định giáo dục hoạt động ngoài giờ của người học là một tiêu chí về chất lượng giáo dục. Đồng thời học sinh cần phải được rèn luyện song song cả kiến thức kỹ năng, và các hoạt động vui chơi…

Vì vậy nhân tố con người đóng vai trò quan trọng, vị trí trung tâm của chiến lược kinh tế xã hội xây dựng đất nước. Đảng và nhà nước ta đã đầu tư cho giáo dục, đầu tư cho con người, coi giáo dục là quốc sách hàng đầu. Chính vì thế con người được đặt ở trung tâm chiến lược, trong đó lớp thiếu niên, nhi đồng hôm nay sẽ là những công dân, những người làm chủ tương lai đất nước sau này. Tuy nhiên, giáo viên băn khoăn nhất là liệu việc đưa giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp vào chương trình phổ thông có làm nặng thêm không, vốn dĩ đã quá tải như hiện nay. (vì các ngành học, bậc học đang thực hiện chủ trương điều chỉnh nội dung nói chung, bậc tiểu học nói riêng).

Song song là đánh giá học sinh theo thông tư 32 của  Bộ Trưởng Bộ giáo dục và đào tạo về đánh giá học sinh tiểu học, lại đánh giá hoạt động ngoài giờ lên lớp nữa là nỗi lo lắng của giáo viên hiện nay. Vì người giáo viên đa số chưa thoát khỏi cách làm của giáo dục áp đặt.

      Thêm nữa, mặc dù, giáo viên hết sức nhiệt tình, nhưng chỉ biết hiểu và làm một cách máy móc theo đề cương hướng dẫn. Cũng hỏi đáp, hát hò, tổ chức các hoạt động vui chơi, chơi các trò chơi dân gian, trò chơi tập thể, thi tìm hiểu (dưới nhiều hình thức), thi khéo tay hay làm, tổng vệ sinh trường, lớp nơi công cộng. Trang trí trường, lớp học, trồng cây, trồng hoa ở nơi ở, trang hoàng, bày biện nhà cửa. Làm đồ chơi, đồ dùng đơn giản từ các phế liệu sẵn có,… Và tổ chức câu lạc bộ như câu lạc bộ các nhà thiết kế thời trang trẻ, câu lạc bộ âm nhạc, câu lạc bộ Mĩ thuật, câu lạc bộ thể dục, câu lạc bộ Tiếng Anh, … trẻ cũng rất thích nhưng không có một sự thay đổi sâu sắc.

Muốn làm được điều đó đòi hỏi phải đổi mới tư duy, đổi mới quản lý giáo dục, trong đó nhiệm vụ đặt ra cho từng môn học là hết sức cần thiết. Đối với giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp còn phải đảm bảo cho học sinh có hiểu biết đơn giản về Tự nhiên – Xã hội  và con người, có kỹ năng cơ bản về nghe, nói, đọc, viết, tính toán; có thói quen rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ sinh; có hiểu biết ban đầu về hát, múa, âm nhạc, mỹ thuật…nhằm “Phát triển các kĩ năng sử dụng giao tiếp ở học sinh trên cơ sở từ những tri thức căn bản nhằm từng bước giúp các em làm chủ được và tự tin trong các môi trường xã hội thuộc phạm vi lứa tuổi ”.

Ngoài ra giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp cho học sinh tiểu học là một nhiệm vụ quan trọng không thể thiếu được, nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về các tố chất đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, thông minh, hoạt bát, ham hoạt động, ngoan ngoãn, giàu lòng nhân ái, biết chia sẽ; Có kỹ năng sống, biết sống an toàn; Thích đi học, thích học, biết cách học và học tốt các môn học; Yêu thiên nhiên, yêu nghệ thuật, ngoài ra còn phát triển năng khiếu của học sinh là tích lũy được các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học trung học cơ sở”

Tuy nhiên, giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp để đạt hiệu quả tốt đòi hỏi người giáo viên phải biết kết hợp nhiều yếu tố; Nhiệm vụ giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp đòi hỏi phải có tính chủ động của học sinh đầu tiên. Vì vậy, khi đưa giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp làm sao cho có hiệu quả, nhất là khi giáo viên chỉ mới làm quen với các tài liệu hướng dẫn mới mẻ này.

       Với kinh nghiệm nhiều năm trong công tác quản lí, tôi đã chọn và nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả – Giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp trong trường Tiểu học” nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp của nhà trường.

      2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp – biện pháp

     Xoay quanh chủ điểm của nhà trường, khi thiết kế và tổ chức hiệu quả Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong trường tiểu học là một nhiệm vụ quan trọng đối với giáo viên. Nhà trường kết hợp với các đoàn thể, giáo viên xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung hình thức cho phù hợp.

    Thời điểm chọn tổ chức hợp lí để phát huy được tối đa sự hỗ trợ của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đối với dạy học các môn văn hoá. Mỗi cán bộ giáo viên phải tự mình học hỏi, phải thực sự đầu tư thời gian công sức để lựa chọn và thiết kế những hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp hay và bổ ích.

Khi chúng ta tổ chức hoạt động. Cần chuẩn bị về phương tiện hoạt động, chuẩn bị về hình thức, cách thức tổ chức (phân chia nhiệm vụ cho giáo viên, học sinh).

Cách thức tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp muốn đạt hiệu quả chúng ta chú trọng các nội dung tổ chức hoạt động giáo dục theo các chủ điểm trong năm và thể hiện các loại hình hoạt động sau:

– Tổ chức hoạt động văn hóa – nghệ thuật  

Từng lớp hoặc câu lạc bộ giới thiệu hoặc tìm hiểu các nét đẹp văn hóa, tổ chức đồ hoạ tranh ảnh, trưng bày triển lãm tranh tự vẽ, tổ chức ngày hội văn hóa,… Dạy vẽ tranh, nặn tượng, …Thăm quan các di tích lịch sử – văn hóa,…

          – Tổ chức hoạt động lao động công ích: Vệ sinh làm sạch các công trình văn hóa – lịch sử và giúp đỡ gia đình Thương binh – Liệt sĩ… trực nhật vệ sinh lớp học, sân trường, sửa sang bồn hoa cây cảnh cho đẹp trường lớp… thường được tổ chức thường xuyên hàng ngày, hàng tuần.

          – Tổ chức hoạt động vui chơi giải trí thể thao: Hoạt động này làm cho tinh thần sau những giờ học, (học mà chơi – chơi mà học) thoải mái hơn. Đồng thời góp phần rèn luyện một số phẩm chất như tính kỷ luật, nâng cao tinh thần trách nhiệm, tinh thần đoàn kết lòng nhân ái …thường được tổ chức xen kẽ trong các tháng học, tuần học .

          – Hoạt động văn hoá văn nghệ: Thường được tổ chức  sinh hoạt tập thể. Hoạt động này bao gồm các thể loại khác nhau về loại hình sân khấu, tập múa hát, thơ ca, kịch ngắn, tiểu phẩm, thi kể chuyện, vẽ, đồng diễn thể dục…Tổ chức các buổi biểu diễn văn nghệ, đọc thơ, trình diễn thời trang thường được tổ chức vào các ngày lễ lớn trong năm.

          – Tổ chức hoạt động trò chơi dân gian. Như tổ chức đi, chạy khà kheo, nhảy bao bố, đồng diễn thể dục nhịp điệu,cầu lông, đá cầu, cờ vua, bóng đá,…

          – Tổ chức hoạt động trong giờ sinh hoạt lớp. Giao cho mỗi giáo viên chủ nhiệm hàng tháng tự thiết kế những nội dung hoạt động ngoài giờ lên lớp khác phù hợp với trình độ học sinh, điều kiện cơ sở vật chất lớp mình để tổ chức tạo sân chơi lành mạnh nhằm khích lệ động viên việc học của các em.

• Tổ chức hoạt động kính yêu thầy – cô giáo:

          Tổ chức các chi Đội viết báo tường về nhân ngày nhà giáo Việt Nam, thể hiện lòng tôn sư trọng đạo của học sinh đối với các thầy cô.

• Tổ chức hoạt động Đội TNTP Hồ Chí Minh;

Các hoạt động mang tính xã hội: như hàng năm Tổ chức ủng hộ đồng bào, học sinh vùng bão lụt,…; tổ chức giao lưu với học sinh khuyết tật, trẻ mồ côi; Tổ chức đóng góp ủng hộ nạn nhân chất độc da cam; Tổ chức các hoạt động từ thiện: vòng tay bè bạn, giúp nhau cùng tiến,…

• Tổ chức hoạt động trong buổi sinh hoạt câu lạc bộ.

Tổ chức tiếp cận khoa học kỹ thuật: Có thể cho học sinh sưu tầm những bài toán vui, tham gia sinh hoạt câu lạc bộ khoa học, hội vui, giải Lê Quý Đôn tìm hiểu các nhà danh nhân nhà bác học…

       * Để tổ chức các hoạt động hàng tuần đạt hiệu quả cao thì sau mỗi hoạt động giáo viên đánh giá nhận xét kết quả giáo dục để rút kinh nghiệm như:

– Củng cố, khắc sâu những kiến thức đã được học qua các môn học ở lớp.

– Hình thành và phát triển sự hiểu biết của học sinh trong các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội, từ đó làm phong phú thêm vốn tri thức của các em.

Đồng thời cung cấp cho học sinh các kỹ năng ban đầu, cơ bản cần thiết phù hợp với sự phát triển chung của các em (kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tham gia các hoạt động tập thể, kĩ năng nhận thức,…)

3. Kết quả thu được qua khảo nghiệm.

Qua kinh nghiệm quản lý, tôi đã hướng dẫn, giúp giáo viên tổ chức hiệu quả giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường tiểu học, bản thân nhận thấy đạt đươc những hiệu quả thiết thực: Giáo viên nghiên cứu kỹ hơn, sâu hơn những nội dung hoạt động. Giáo viên dành nhiều thời gian hơn để tìm tư liệu hoặc nghiên cứu cho bài dạy. Cùng một nội dung, giáo viên có thể chỉnh sửa ngay những thiếu sót của mình để thực hiện và rút kinh nghiệm cho những tiết học khác. Giáo viên yên tâm vững vàng hơn trong việc giảng dạy hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Nhận được sự đồng tình và khen ngợi từ phía Cha mẹ học sinh. Học sinh thích tham gia các hoạt động như: Văn nghệ, thể thao, hoạt động ngoài giờ lên lớp, từ đó trang bị cho các em kĩ năng sống vững vàng hơn, các em trở nên tự tin trong học tập cũng như trong cuộc sống. So sánh kết quả năm chưa thường xuyên áp dụng kinh nghiệm giúp giáo viên tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp với năm đã áp dụng tôi thấy từ khi áp dụng giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp trong trường tiểu học, các em không những được trang bị một cách tương đối đầy đủ về kĩ năng sống mà còn có hành trang để bước vào đời. Các em tự tin hơn, mạnh dạn hơn nên kết quả học tập nhờ thế cũng tiến bộ rõ rệt. Kết quả cụ thể như sau:

Năm học 2018-2019 khi chưa áp dụng: Một số kinh nghiệm giúp giáo viên tổ chức hiệu quả hoạt động ngoài giờ lên lớp. Tôi nhận thấy khâu tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp của giáo viên và học sinh còn rất hạn chế, các em thường ngại tiếp xúc với người lạ không tự tin trong nói năng, tiếp xúc với thầy cô và người lớn còn rất e dè, nói chuyện với nhau thường dùng ngôn ngữ địa phương. Chính vì các em còn thiếu một số kĩ năng dẫn đến chất lượng giáo dục của học sinh còn thấp.

4. Kết luận

Xác định được yêu cầu quan trọng, việc tổ chức giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp. ở các trường hiện nay, và trường tiểu học Nguyễn Văn Bé nói riêng. Giáo viên chủ nhiệm và giáo viên tổng phụ trách Đội đã có nhiều đổi mới như thực hiện đồng đều, đúng kế hoạch hàng tuần và đạt chất lượng hiệu quả. Các hoạt động sinh hoạt Đội, Sao, ngoại khóa, theo chủ đề, nhân dịp các ngày lễ, tết…được tổ chức thường xuyên trong năm học đã giúp cho học sinh tiểu học thông qua các tiết dạy  kết đọng lại những kĩ năng ở lứa tuổi học sinh và cũng phát huy hết khả năng của bản thân, tự tin tham gia sôi nổi các hoạt động của nhà trường, có ý thức giúp đỡ bạn bè lúc khó khăn. Đồng thời các em rất thích tham gia sinh hoạt Đội, nề nếp của các lớp rất tốt, tự điều chỉnh những hành vi sai của bản thân và bạn bè trong các hoạt động vui chơi và học tập để góp phần vươn lên phát triển toàn diện, xây dựng trường, lớp thân thiện, học sinh tích cực thi đua học tập. Tuy nhiên trong nhiều hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có lúc một số lớp chưa được duy trì thường xuyên, hình thức tổ chức hoạt động chưa phong phú dẫn đến hiệu quả chưa cao so với sự đổi mới giáo dục hiện nay.

Bấm vào đây để tải file Word