Những biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ văn học

Những biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ văn học

I.1. Lý do chọn đề tài:

          Các tác phẩm văn học là món ăn tinh thần không thể thiếu đối với trẻ thơ nhất là lứa tuổi mẫu giáo. Nó đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về cuộc sống xung quanh. Văn học nuôi dưỡng và phát triển ở trẻ trí tưởng tượng, sáng tạo nghệ thuật. Vì vậy việc đem tác phẩm văn học đến cho trẻ là một việc rất quan trọng và cần thiết. Đối với trẻ mẫu giáo, quá trình được tiếp xúc với tác phẩm văn học phải từ dễ đến khó, từ dơn giản đến phức tạp, để từ đó trẻ bộc lộ khả năng cảm thụ văn học của mình. Khả năng cảm thụ đó là sự phát triển trực tiếp của trẻ về các lĩnh vực: Nhận thức – ngôn ngữ – tình cảm xã hội. Tuy nhiên khi đưa tác phẩm đến cho trẻ đòi hỏi người giáo viên phải có những suy nghĩ sáng tạo  và lựa chọn những tác phẩm hay phù hợp với lứa tuổi, có ý nghĩa giáo dục trẻ để từ đó đưa ra những phương pháp, biện pháp thích hợp nhằm giúp trẻ phát triển tốt khả năng cảm thụ tác phẩm văn học.

          Từ năm học ………. tôi được phân công đứng lớp chồi. Tôi thấy đa số trẻ chưa được học qua lớp mầm nên việc cảm nhận với tác phẩm văn học  còn gặp nhiều khó  khăn. Song không vì thế mà đa số trẻ đều cảm nhận được cái hay cái đẹp trong mỗi tác phẩm văn học. Do đó trong quá trình giảng dạy cũng như việc truyền thụ những kiến thức kỹ năng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học tôi thấy: Khả năng cảm thụ văn học của trường tôi nói chung và khối 4 – 5 tuổi nói riêng, vẫn còn nhiều hạn chế, kết quả trên tiết học chỉ đạt 55-70%. Với kết quả trên, bản thân tôi thấy mình cần có những biện pháp cụ thể nhằm giúp trẻ phát triển tốt khả năng cảm thụ văn học theo hướng đổi mới. Đó là lý do tôi chọn đề tài: “Những biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ văn học”

          2 . Nội dung và cách thực hiện các giải pháp , biện pháp

*Nghiên cứu kỹ tác phẩm.

-Để dạy tốt môn văn học, bản thân tôi phải tìm tòi học hỏi nắm bắt được những kiến thức cơ bản, luôn học hỏi để tìm thêm những kinh nghiệm truyền lại cho trẻ một cách dể hiểu nhất, muốn được như vậy tôi phải tìm ra cái hay cái mới để thu hút trẻ, để trẻ cảm thụ văn học một cách trọn vẹn nhất.

1. Đều kiện các phải pháp , biện pháp

*Hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.

Đối với trẻ mẫu giáo bé ( 4-5 tuổi) tư duy của trẻ là tư duy trực quan hình tượng vì vậy đồ dùng, đồ chơi trực quan phải đẹp, có tính thẩm mỹ và an toàn với trẻ. Điều này tôi luôn luôn chú trọng vì đây là một yếu tố không thể thiếu trong giờ kể chuyện cho trẻ.

– Thường xuyên rèn luyện học hỏi đồng nghiệp để nâng cao kiến thức cho bản thân để vận dụng vào dạy trẻ một cách tốt nhất.

• Để hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, dù là thơ hay truyện. Muốn đạt kết quả cao thì việc đầu tiên giáo viên phải chuẩn bị tốt đồ dùng dạy học, đồ dùng đẹp hấp dẫn sẽ thu hút sự chú ý của trẻ, thời đại CNTT nên việc ứng dụng CNTT vào bài giảng mang lại kết quả rất cao.Biện pháp này luôn gây sự chú ý, tò mò cho trẻ . Vì vậy giáo viên nên đưa CNTT vào giảng dạy để mang lại kết quả tốt.

– Cô giáo phải là người có phẩm chất đạo đức tốt,  lời ăn tiếng nói phải mẫu mực để trẻ noi theo đồng thời cô cũng cần phải siêng năng và chịu khó giành nhiều thời gian quan tâm đến những cháu cá biệt.

* Đơn giản là các hình ảnh đưa lên máy sử dụng các hiệu ứng, màu sắc phù hợp cũng đã gây sự chú ý của trẻ.

* Cô giáo có khả năng sử dụng máy tính thành thạo hơn họ có thể chuyển các bức tranh có sẵn của bài thơ, câu chuyện thành đoạn phim hoạt hình, hay ta có thể đưa đoạn phim quay sẵn phù hợp với nội dung như thế rất thu hút và gây hưng thú hơn cho trẻ.

 Với câu chuyện “Chú dê đen” tôi đã xây dựng đoạn phim hoạt hình về nội dung câu chuyện, ngoài ra tôi còn làm đoạn phim về các con vật kết hợp với nhạc đệm rất hứng thú làm cho trẻ dễ nhớ nội dung truyện và thấy được nét đặc trưng của các nhân vật.

* Sử dụng nghệ thuật múa rối:

– Cô giáo sử dụng con rối, gay tò mò của trẻ tạo điều kiện cho trẻ tiếp cận với nghệ thuật múa rối, một môn nghệ thuật truyền thống của dân tộc.

– Với câu truyện “Chú Dê đen” tôi sử dụng mô hình sân khấu là một khu đầm lầy nhỏ, có hoa, cỏ, cây….. nhân vật trong truyện được cách điệu hoá, dê đen,dê trắng, … Khi tôi dạy, tôi dùng cánh tay lồng vào con rối, điều khiển con rối bằng ba ngón tay: ngón cái, trỏ, giữa sao cho những cử chỉ phù hợp với lời thoại trong truyện… Nhờ việc sử dụng nghệ thuật rối trong tiết học mà số trẻ có khả năng cảm thụ tác phẩm văn học đạt cao, đa số trẻ nhớ được nội dung câu truyện, lời thoại của các nhân vật trong truyện và qua đó trẻ biết nhận xét đánh giá tính cách của nhân vật trong truyện như ai là người xấu? Ai là người tốt.

* Trò chơi đóng kịch:

– Cô giáo giúp trẻ phát triển trí nhớ và giáo dục trẻ tinh thần tập thể. Qua hoạt động đóng kịch trẻ truyền đạt lại nội dung câu truyện, làm sống lại tâm trạng, hành động ngôn ngữ hội thoại của các nhân vật trong truyện, đồng thời trẻ biết thể hiện tình cảm và đánh giá các nhân vật trong truyện. Khi đóng kịch trẻ dễ dàng nắm được nội dung, ý nghĩa của tác phẩm, nắm được tính liên tục của câu truyện, điều này góp phần đẩy mạnh sự phát triển tư duy, cảm thụ tác phẩm một cách sâu sắc ở trẻ. Để đạt được điều đó thì trước khi cho trẻ đóng kịch giáo viên phải cho trẻ ôn lại nội dung câu truyện và đàm thoại với trẻ về nội dung. Giúp trẻ hiểu sâu hơn về nội dung truyện và lời thoại của các nhân vật trong truyện. Để từ đó trẻ biết thể hiện những sắc thái khác nhau về ngữ điệu, tính cách tâm trạng của các nhân vật trong truyện. Nhằm giúp trẻ phân biệt được giọng điệu lời nói của các nhân vật. Qua đó trẻ khắc hoạ được tính cách nhân vật.Để trẻ nhớ  được ngôn ngữ, lời thoại của các nhân vật trong truyện để đóng kịch thì trước hết cho trẻ nhắc lại lời thoại của nhân vật sau đó cho trẻ đóng vai theo tổ hoặc nhóm. Ví dụ trong truyện  “Chú dê đen” cho tổ 1 làm dê trắng, tổ 2 làm dê đen, tổ 3 làm cho sói để trẻ tự thể hiện hành động, điệu bộ của nhân vật cho quen và thành thạo. Sau đó phân vai cho từng trẻ theo vai của các nhân vật trong truyện và cho trẻ nhắc lại lời thoại của nhân vật trong truyện mà trẻ sẽ đóng. Lúc này cô giáo là người dẫn truyện và trẻ tự diễn theo nội dung câu truyện. Khi trẻ diễn xong lên cho trẻ tự nhận xét về vai diễn của mình, của bạn, từ đó trẻ xác định được thái độ của trẻ đối với nhân vật trong truyện là yêu hay ghét.

Trò chơi đóng kịch thực sự giúp trẻ cảm nhận tác phẩm văn học một cách sâu sắc và để đạt được điều đó thì việc trang trí sân khấu và hoá trang cho trẻ rất quan trong, với câu truyện “3 chú Lợn” tôi làm sân khấu có màn che, rồi trang trí cảnh phù hợp với câu truyện.

Những biện pháp đó làm cho việc hoá trang cho trẻ đóng kịch cũng rất cần thiết. Với nhân vật “3 chú Lợn” tôi cho trẻ mặc mặt nạ hình con lợn, bao tay và giầy hình chân con lợn và áo quần màu sắc khác nhau phù hợp với tính cách của từng nhân vật.

Qua hoá trang và bố trí sân khấu phù hợp, trang phục đẹp sẽ giúp trẻ tự tin khi nhập vai tạo cho trẻ hứng thú hơn với từng vở diễn.

          d/. Mối quan hệ giửa các giải pháp, biện pháp

*Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học:

-Ngay từ đầu năm học BGH nhà trường đã trang bị cho lớp nhiều quyển truyện, tạp chí. Ngoài ra tôi còn sưu các sách văn học, các hoạ báo, tập chí, lịch cũ, nguyên liệu cho trẻ tự làm sách để xây dựng một “Góc thư viện” mang nội dung văn học, tại “Góc thư viện” trẻ được xem các tranh truyện, tạp chí, hoạ báo. Sau đó cô kể truyện cho trẻ nghe về nội dung những câu truyện như “dê con biết nhận lỗi, gà cánh tiên” hướng dẫn trẻ cách tri giác các tranh truyện đó dần dần trẻ có thể tự đọc. Tất nhiên có thể lúc đầu trẻ đọc theo trí nhớ, trẻ nhớ về mộn cô đã kể rồi tự kể khớp với nội dung câu truyện mà trẻ tri giác.

4. 4.Kết quả đạt được:
5. Chất lượng khảo sát trẻ:

Môn	Khảo sát đầu năm	Khảo sát cuối năm	So sánh
Thơ	Hứng thú: 65% Hiểu nội dung: 65% Thuộc tác phẩm: 70% Đọc diễn cảm: 62%	Hứng thú: 85% Hiểu nội dung: 90% Thuộc tác phẩm: 95% Đọc diễn cảm: 78%	Tăng 20% Tăng 25% Tăng 25% Tăng 16%
Truyện	Hứng thú: 75% Hiểu nội dung: 60% Kể diễn cảm: 35%	Hứng thú: 95% Hiểu nội dung: 90% Kể diễn cảm: 45%	Tăng 20% Tăng 30% Tăng 10%

2,Đánh giá chung:

-Trong lớp học 4-5 tuổi mà tôi chủ nghiệm sĩ số 27 cháu đều đạt yêu cầu chiếm khoãng 98% .

 + Trẻ sáng tạo hơn khi học văn học

 + Trẻ thích kể chuyện, đọc thơ.

  + Trẻ hứng thú khi đóng kịch.

*Ví dụ:

3. KẾT LUẬN

          Những biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ văn học là một vấn đề hết sức quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ sau này. Hình thức tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học phong phú, đa dạng sẽ giúp trẻ toàn diện về mọi mặt: Nhận thức, ngôn ngữ – tình cảm xã hội, trẻ biết yêu thương, gắn với bạn bè, yêu những người tốt, trẻ biết tránh xa những kẻ hung ác.

Qua những bài thơ câu chuyện trẻ biết yêu cái đẹp của tự nhiên và con người, biết phân biệt cái thiện và cái ác, đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về cuộc sống xung quanh. Đồng thời trẻ biết nhập vai với những nhân vật trong câu chuyện, bài thơ.

Ngoài ra văn học còn giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng sáng tạo nghệ thuật, và là một trong những hoạt động cần thiết trong việc hình thành nhân cách cho trẻ.

Bấm vào đây để tải về