Những kĩ năng cơ bản chuẩn bị cho trẻ 5t vào lớp 1

         2.1 Chuẩn bị về mặt thể lực:

     Một tâm hồn minh mẩn chỉ tồn tại trong một cơ thể cường tráng, thật vậy một điều kiện quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình học tập của học sinh là thể lực. Thể lực phát triển tốt tạo điều kiện thuận lợi cho những tư chất, những yếu tố sinh học với tư cách là tiền đề vật chất của sự phát triển nhân cách.

     Chuẩn bị về mặt thể lực cho trẻ không đơn thuần là sự chuẩn bị về sự phát triển chiều cao và trọng lượng cơ thể mà còn là sự chuẩn bị về chất, năng lực làm việc bền bỉ, dẻo dai, có khả năng chống lại sự mệt mỏi của thần kinh, cơ bắp, độ khéo léo của bàn tay, tính nhanh nhạy của các giác quan … Để có được phẩm chất đó, cần tạo một chế độ sinh hoạt, ăn uống, nghỉ ngơi, luyện tập… cho trẻ một cách khoa học và hợp lý cả về thời gian cũng như phù hợp với đặc điểm phát triển riêng của từng trẻ.

– Để tăng cường tính tự lập trong việc giữ gìn vệ sinh cá nhân. Từ đẩu năm học tôi đã để trẻ tự rửa tay chân, tự chải tóc, cột tóc, đến lớp tự cất dày dép đúng nơi qui định dưới sự quan sát và nhắc nhở của cô giáo.
– Để phát triển khả năng vận động thô tôi thường xuyên cho trẻ tập luyện : chạy bền, trèo lên xuống thang, đi trên ghế băng đầu đội túi cát…
– Phát triển vận động tinh, sự khéo léo của đôi bàn tay, các giác quan cho trẻ tôi để trẻ tự xỏ quai giày, tự cài nút áo, tự xếp quần áo sau khi thay đồ. Các thói quen này rất có ích cho trẻ hình thành tính độc lập, không phụ thuộc, ỷ lại vào người khác.
– Trẻ được phân công làm công việc trực nhật: xếp bàn ghế, phát đồ dùng cho các bạn theo kí hiệu riêng cho từng cháu mà tôi đã đánh dấu vào đồ dùng, sách vở cho mỗi cháu ngay bên cạnh nhãn tên  thay vì cháu đọc tên thì cháu nhận biết vở, đồ dùng  của bạn qua các kí hiệu đã qui ước và lâu dần   khi cháu được làm quen với cắc chưc cái cháu sẽ nhận biết tên của bạn bắt đầu bằng chữ cái gì . Thông qua hành động này trẻ còn học được một số quy luật trong phép đếm 1:1. VD: mỗi bạn được phát 1 quyển vở, 1 hộp màu….
– Cho trẻ chơi một số trò chơi đòi hỏi sự khoé léo, sáng tạo trong giờ vui chơi ngoài trời hay giờ tạo hình như lắp ghép, xếp hột hạt..    

      2.2/ Chuẩn bị về mặt phát triển trí tuệ:

     Giáo dục mầm non có một ý nghĩa quan trọng đối với việc chuẩn bị tâm thế sẵn sàng đi học cũng như tập cho trẻ làm quen với những sinh hoạt gần gũi với hoạt động học tập.Vì vậy trẻ cần phải có sự rèn luyện về các thao tác trí tuệ, có sự hiểu biết vể bản thân, gia đình, môi trường xung quanh, các biểu tượng về thời gian, không gian đồng thời có kỹ năng thực hiện hoạt động trí óc như biết so sánh, phân tích, tổng hợp,dự đoán….về các sự vật, hiện tượng xung quanh như nắng, mưa, nóng, lạnh, thứ bậc trong gia đình.

   –  Biểu tượng là những hình ảnh của các sự vật hiện tượng mà trẻ hình dung được ở trong đầu mỗi khi được nhắc đến. Ví dụ khi tôi nói ô tô trẻ sẽ hình dung được ở trong đầu rằng đó là cái gì, dùng để làm gì.

  – Cho trẻ làm quen nhiều kiểu chữ: chữ in thường, chữ viết thường, chữ in hoa, chữ viết hoa.
  – Trong giờ học tôi cho trẻ làm quen một số thuật ngữ toán học ” nhiều hơn, ít hơn”, những con số…
  – Trong giờ chơi cho trẻ chơi một số trò chơi: Bán hàng: trẻ đóng vai người bán hàng, người mua hàng. Trò chơi Bác sĩ: Trẻ biết dùng bút ghi tên bệnh nhân bằng kí hiệu, ghi tên thuốc.
  – Giờ văn học: Tôi đọc truyện, kể cho trẻ nghe và cho trẻ xem hình ảnh, kể lại truyện theo sự ghi nhớ và tưởng tượng của trẻ.

  – Hàng ngày tôi cho trẻ phát đồ dùng cho bạn như phát vở cho bạn thời gian đầu trẻ nhìn vào kí hiệu riêng được cô đánh ở gần nhãn tên của trẻ, nhiều lần sau trẻ nhận biết chữ ghép tên các bạn trên nhãn vở.
   – Trong hoạt động LQMTXQ tôi cho trẻ so sánh sự giống, khác nhau của gia cầm và gia súc như về đặc điểm sinh sản, hình dáng bộ phận cơ thể, đối chiếu về kích thước hỏi và thử trả lời, đếm …để hình thành kỹ năng hoạt động trí óc đơn giản cho trẻ.

   – Khả năng định hướng trong không gian và thời gian cũng là một biểu hiện của sự phát triển trí tuệ, trẻ biết xác định được không gian trên, dưới, trước, sau, phải, trái và thời gian như sáng, trưa, chiều, tối, hôm qua, hôm nay,…. Là điều kiện cần thiết để trẻ tiếp thu, lĩnh hội chương trình học tập ở trường phổ thông.

    2.3/ Chuẩn bị về mặt tình cảm – xã hội:

     Sự phát triển các mặt tình cảm – xã hội là tiền đề quan trọng cho việc học và phát triển toàn diện nhân cách của trẻ. Chính việc phát triển tính tự tin, tự trọng, thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập, khả năng tập trung, chấp hành những qui định chung và sự chỉ dẫn của người lớn là vô cùng thiết yếu giúp trẻ học tập tốt ở trường phổ thông sau này. Khi trẻ tự tin vào chính bản thân mình, trẻ sẽ học được cách chủ động độc lập trong việc thực hiện các nhiệm vụ đến cùng. Vì vậy hãy để trẻ tự làm và người lớn chúng ta là khích lệ trẻ.

   Giáo viên mầm non cần phải làm gì để chuẩn bị về mặt tình cảm – xã hội cho trẻ ?

     – Tôi đã cho trẻ ý thức về bản thân bằng cách đặt các câu hỏi để kích thích trẻ biểu lộ những suy nghĩ, cảm xúc của mình thông qua tranh ảnh, hình vẽ, thơ, chuyện. Khuyến khích trẻ tự tổ chức các trò chơi đặc biệt là trò chơi phân vai theo chủ đề. Giáo dục trẻ có thói quen tự phục vụ bản thân.

     – Giúp trẻ tự lựa chọn và tham gia các hoạt động chơi nhằm phát triển tính tự tin, tự lực và sáng tạo của trẻ. VD: Trò chơi xếp hình, xây dựng,tổ chức cho trẻ tự làm đồ chơi như làm con trâu từ lá cây, gấp thuyền, làm tóc bằng lá chuối…
     – Giúp trẻ ham học bằng cách thiết kế những hoạt động thú vị vui nhộn, vừa sức cho trẻ như tổ chức các hoạt động học tập dưới hình thức trò chơi, hội thi, nấu ăn, gieo hạt và quan sát sự lớn lên của cây,tưới nước cho cây, lau lá cây….

     – Tổ chức cho trẻ đi tham quan để trẻ hiểu được và chấp hành những nội quy, quy định chung của nơi trẻ đến để giáo dục trẻ ý thức chấp hành nội qui, qui định ở trường, lớp học, những nơi công cộng, chấp hành luật an toàn giao thông.
    – Qua những tác phẩm văn thơ, chuyện kể, đóng kịch, và trải nghiệm thực tế trong các hoạt động chơi, học, tham quan, lễ hội tôi giáo dục trẻ ý thức và thái độ cư xử phù hợp đối với người thân trong gia đình như ông, bà, cha, mẹ, anh, chị, em, chú, bác ……

    – Giáo dục trẻ tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè, cô giáo và những người lớn khác trong trường mầm non đồng thời giúp trẻ có những biểu tượng chính xác về trường phổ thông, về các mối quan hệ giữa bạn bè, thầy cô giáo qua các buổi trò chuyện, thăm trường tiểu học từ đó kích thích lòng mong mỏi, háo hức được đến trường học tập của trẻ.

     2.4/ Chuẩn bị về mặt ngôn ngữ:

     Tất cả những nội dung, kiến thức nói cho cùng đều phải thông qua tiếng mẹ đẻ. Vì vậy việc chuẩn bị cho trẻ sử dụng thành thạo tiếng mẹ đẻ trong sinh hoạt hàng ngày là việc quan trọng nhất để chuẩn bị cho trẻ vào lớp một.

     Trẻ có ngôn ngữ mạch lạc phát triển tốt, thì đồng thời các quá trình tâm lý như tư duy, tưởng tượng, trí nhớ, tri giác,…. của trẻ cũng phát triển tốt.

    Việc phát triển ở trẻ khả năng sử dụng ngôn ngữ trong cuộc sống hàng ngày một cách phong phú; hình thành một số kỹ năng chuẩn bị cho việc đọc, viết, thông qua các hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, các buổi tham quan, dạo chơi … cần khuyến khích trẻ sử dụng tiếng mẹ đẻ, mở rộng vốn từ về thế giới xung quanh, tập cho trẻ biết diễn đạt một cách rõ ràng, mạch lạc, không nói ngọng, nói lắp, nói lí nhí.

     Để giúp ích cho việc học tốt môn tiếng Việt ở lớp một sau này tôi đã tổ chức các hoạt  động nghe – nói như cho trẻ phát âm các chữ cái , nghe và hiểu nghĩa của từ, thể hiện cử chỉ, điệu bộ, nét mặt phù hợp với yêu cầu, hoàn cảnh giao tiếp thông qua tranh ảnh, bàng trải nghiệm thực tế cuộc sống hàng ngày diễn ra xung quanh trẻ. Bên cạnh đó chuẩn bị cho việc đọc – viết  như cho trẻ tiếp xúc với chữ viết trong môi trường xung quanh, nhận dạng và phát âm các chữ cái, tô chữ cái, từ, xem và nghe đọc các loại sách, phân biệt phần mở đầu, kết thúc của sách. Cho trẻ làm quen với cách đọc và viết tiếng Việt: hướng đọc, viết từ phải sang trái, từ dòng trên xuống dòng dưới, hướng viết của các nét chữ, “đọc” truyện qua các tranh vẽ, đọc phải diễn cảm, các tranh vẽ phải đẹp và to, chữ viết rõ ràng, to, chữ sử dụng trong sách là chữ in thường hướng dẫn trẻ cách mở sách.…

      2.5/ Chuẩn bị một số kỹ năng cần thiết cho hoạt động học tập:

      Làm cho cháu hứng thú với quá trình học tập. Hiện nay việc sử dụng phương pháp  dạy học tích cực trong các bậc học đã giúp trẻ chuyển hoạt động chủ đạo từ hoạt động vui chơi sang hoạt động học tập một cách thuận lợi.

     Trẻ làm quen với quá trình đánh giá và tự đánh giá kết quả học tập cũng như hành vi của mình qua các hoạt động học tập tôi cho trẻ tự nhận xét sản phẩm, tự đánh giá về điểm tốt, chưa tốt trên sản phẩm của bé tự làm ra bằng cách gợi ý cho trẻ so sánh với sản phẩm của cô, của bạn.     

    Cho quản lý các quá trình học tập hay nhiệm vụ học tập…trẻ biết cách quản lý và tổ chức các đồ dùng học tập, như sách vở… cũng như

 Để đạt được yêu cầu trên tôi đã cho trẻ rèn luyện một số kỹ năng cơ bản của hoạt động học tập như việc sắp xếp bàn ghế, cách cầm bút, cầm sách, mở sách, tư thế ngồi đúng,… giúp trẻ thích ứng với hoạt động mới. Thông qua chủ đề “Trường Tiểu học” hướng dẫn trẻ làm quen với các đồ dùng học tập ở trường phổ thông, thường xuyên cho trẻ tiếp xúc với sách, truyện, bút, thước , nhận biết được công dụng các đồ dùng đó  

     Trong giờ chơi, tôi tập cho trẻ biết sử dụng những đồ dùng sinh hoạt một cách gọn gàng khéo léo.  Các nhà khoa học đã khẳng định “Những vận động bằng tay của trẻ càng khéo léo, càng phong phú bao nhiêu càng dễ hình thành các thao tác trí tuệ bấy nhiêu”.

Tạo điều kiện giúp trẻ  thích nghi với lịch sinh hoạt theo giờ giấc bằng cách thực hiện nghiêm túc thời gian biểu hàng ngày, hàng tuần của bé.