Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 hứng thú đến trường
Phần mở đầu:
- Lý do chọn đề tài.
Trước thời đại công nghiệp hoá – hiện đại hoá của đất nước, Đảng ta xác định phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu, trẻ em là tương lai của đất nước đang cần được chăm sóc, nuôi dưỡng ngay từ thời thơ ấu. Điều đó thể hiện tầm quan trọng của việc đào tạo thế hệ trẻ đối với đất nước. Vì “ Muốn xây dựng đất nước, trước hết phải phát triển giáo dục. Muốn trị nước phải trọng dụng người tài”. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển. Do đó, trong những năm qua cải cách, đổi mới và đầu tư cho giáo dục liên tục được chú ý đến. Điều đó đặt ra cho quá trình giáo dục nói chung và quá trình dạy học nói riêng không ngừng phát triển để đáp ứng nhu cầu của thời đại. Làm được điều đó đòi hỏi phải đổi mới tư duy, đổi mới quản lý giáo dục, trong đó nhiệm vụ đặt ra cho từng môn học và trách nhiệm của của giáo viên hết sức cần thiết. Chương trình lớp 5 là chương trình dạy học tương đối khó đối với học sinh, ngoài việc ôn tập hệ thống lượng kiến thức ở các lớp dưới còn có các kiến thức kĩ năng mới, khó và dễ nhầm lẫn. Đặc biệt là lớp cuối cấp học, học sinh không những phải tiếp thu, lĩnh hội được các kiến thức ấy mà còn là hành trang chuẩn bị cho các em tiếp tục học trung học cơ sở. Nhưng để trẻ tiếp nhận có kết quả tốt thì chúng ta không thể chỉ dạy học và nhồi nhét các kiến thức ấy mà chúng ta làm sao vừa khắc sâu kiến thức vừa tạo cho tiết học nhẹ nhàng, trẻ có niềm vui, sự hứng thú trong học tập cho các em. Mà đã vui trong học tập tất yếu học sinh sẽ hứng thú đến trường. Vì vậy, trước đó, các nhà tâm lí học đã nói rằng: Hứng thú có một vai trò quan trọng trong quá trình hoạt động của con người. Đó là động cơ thúc đẩy con người tham gia tích cực vào hoạt động ấy. Một khi đã có hứng thú dù phải khó khăn con người cũng vẫn cảm thấy thoải mái và đạt được hiệu quả cao. Ở Tiểu học, trong hoạt động học tập muốn đạt được kết quả cao thì các em cần có hứng thú. Học sinh muốn đạt được điều ấy cần có sự yêu thích đến trường để thu thập, lĩnh hội những thông tin, nhận được những tri thức, đạt được kết quả cao cho bản thân mình.
Muốn đạt được mục tiêu đó thì không chỉ là giáo dục của nhà trường mà đòi hỏi cần có sự kết hợp của gia đình và xã hội. Giáo viên là nguời thầy, là người mẹ thứ hai của các em. Chính vì thế, chúng ta cần tạo cho các em cảm nhận rằng thầy cô quan trọng, gần gũi, gắn bó, yêu mến chúng như thế nào? Chúng ta là những người thầy, làm sao truyền cho các em hứng thú chứ không phải chỉ là dạy. Horace Mann đã nói: “Người thầy cố gắng dạy nhưng không truyền cảm hứng để học trò muốn học là nện búa vào tấm sắt lạnh”. Nếu chỉ dạy học và nhồi nhét các kiến thức thì việc học tập của học sinh sẽ diễn ra thật đơn điệu, tẻ nhạt và kết quả học tập sẽ không cao, thậm chí học sinh sợ khi đến trường. Đó là một trong những nguyên nhân gây ra cản trở việc đào tạo các em thành những con người năng động, tự tin, sáng tạo sẵn sàng thích ứng với những đổi mới diễn ra hàng ngày. Vì vậy, giáo viên giúp các em thấy rằng: “ Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”, phải gây được hứng thú khi đến trường, lôi cuốn các em tham gia vào các hoạt động học tập. Ngoài việc truyền đạt cho học sinh các kiến thức phổ thông, giáo viên cần chia sẻ kinh nghiệm sống, tâm tư con người với các em. Một số học sinh cảm thấy lĩnh hội kiến thức rất khó, mà đã “ học khó ” sinh ra học kém, mất căn bản, ngỗ nghịch, phá phách, chán học, sợ học,…không còn hứng thú đến trường.
Để mong muốn góp phần giải quyết thực tế nói trên đồng thời hoà nhập chung với tiến độ phát triển chung của xã hội, tôi muốn góp một phần nhỏ công sức nghiên cứu của mình qua việc tìm hiểu hứng thú đến trường cho học sinh để những ai quan tâm đến vấn đề này có được một số vốn kiến thức nhất định phục vụ cho việc giảng dạy nói riêng và trong cuộc sống đối với thế hệ trẻ thơ nói chung. Xuất phát từ những lý do trên tôi quyết định chọn nghiên cứu đề tài:
“ Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 hứng thú đến trường ”.
- Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài :
Qua đề tài này, tôi muốn góp phần nhỏ vào việc nâng cao chất lượng dạy học cho học sinh lớp 5, để các em hứng thú đến trường, đồng thời tìm ra phương pháp giúp giáo viên dạy học sinh lớp 5 đạt hiệu quả cao hơn. Làm cho hoạt động dạy- học đạt kết quả tốt, giúp học sinh Tiểu học khơi nguồn cảm xúc, trí tuệ, không những giúp các em tiếp thu kiến thức bài học một cách dễ dàng mà còn giúp các em củng cố và khắc sâu các kiến thức. Khi đã lĩnh hội đựợc các em mới hứng thú đến trường. Đồng thời khắc phục những hạn chế trong quá trình dạy- học.
- Đối tượng nghiên cứu :
Để thực hiện đề tài của mình tôi đã chọn học sinh lớp … năm học ….trường Tiểu học ………làm đối tượng nghiên cứu.
4. Phương pháp nghiên cứu :
Để thực hiện có kết quả cao đề tài này chúng tôi đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau :
Bước đầu nghiên cứu đề tài tôi chọn Phương pháp đọc sách, nghiên cứu tài liệu, phương pháp trên kết hợp với kiến thức và hiểu biết của mình đã hỗ trợ tôi có được một số kiến thức nhất định nghiên cứu ra sáng kiến này.
Thứ hai, để có số liệu, giới hạn nghiên cứu, đối tượng học sinh tôi chọn Phương pháp lựa chọn, điều tra, tôi có thể lựa chọn cho mình sản phẩm cần nghiên cứu.
Thứ ba, để nắm được đối tượng nghiên cứu và đạt được kết quả tôi chọn Phương pháp nghiên cứu thực tế, để tôi có thể giúp mình học hỏi, trao đổi những kinh nghiệm đồng nghiệp, nắm được căn bản lí lịch từng em, …
Tiếp theo để có kết quả khảo nghiệm tôi chọn Phương pháp hỏi- đáp bước đầu tôi đã phần nào hiểu sản phẩm và có những số liệu nhất định.
Để có những số liệu cần thiết, chính xác về sản phẩm sáng kiến tôi chọn Phương pháp mô tả, phân tích giúp tôi có thể phân tích cụ thể sản phẩm.
Khi có số liệu tôi chọn Phương pháp so sánh và tổng hợp với phương pháp này tôi có thể so sánh, đối chiếu, tổng hợp sản phẩm khi chưa áp dụng và sau khi đã áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
PHẦN NỘI DUNG
- Cơ sở lý luận :
Là một trường thuộc địa bàn xã EaHồ. 100% học sinh là con em đồng bào dân tộc tại chỗ, các em tiếp xúc rất ít với Tiếng Việt, nên khi trẻ bước vào trường học gặp rất nhiều khó khăn. Các em vừa học kiến thức trên sách vở đồng thời vừa học giao tiếp với thầy cô, bạn bè bằng ngôn ngữ thứ hai. Việc truyền thụ kiến thức cho trẻ hiểu đã là một việc làm khó, truyền cho các em ham học, say mê với môn học, hứng thú đến trường lại là điều trăn trở của một giáo viên.
Việc tạo cho học sinh niềm hứng thú trong học tập, hứng thú đến trường hoàn toàn phụ thuộc vào năng lực sư phạm của giáo viên. Bên cạnh việc lên lớp thì người giáo viên không ngừng học hỏi, tìm tòi, nghiên cứu tài liệu có liên quan để làm sao có thể truyền thụ cho học sinh một cách nhẹ nhàng, sinh động, dễ hiểu, phù hợp với khả năng tiếp thu của từng đối tượng học sinh. Đặc biệt học sinh tiếp thu kiến thúc, yêu thích môn học, khắc sâu kiến thức, được như thế các em sẽ hứng thú đến trường.
Vì thế là một người giáo viên Tiểu học, người “ viết ” lên những trang giấy trắng đầu tiên vào các em, “cấy” vào tâm hồn trẻ những điều tốt đẹp, chúng ta cần tạo cho các em sự yêu thích và phát triển một cách tốt nhất.
Hứng thú làm nảy sinh khát vọng hành động, làm tăng hiệu quả của hoạt động nhận thức, tăng sức làm việc. Vì thế, tạo hứng thú cho các em đến trường chỉ có thể người giáo viên là then chốt chứ không ai khác được. Một khi đã có hứng thú để các em tiến tới mục tiêu chung của Tiểu học: Nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kĩ năng cơ bản, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, bước đầu xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học trung học cơ sở.
Nhưng để đạt được mục tiêu đó đâu phải một sớm một chiều mà là cả quá trình lâu dài, muốn làm việc đó có kết quả tốt thì trẻ cần có tình yêu và sự hứng thú thực sự nhưng đâu phải bắt học sinh yêu thích được mà phải truyền thụ và giúp các em hứng thú. Vì thế có nhà triết gia đã nói :
“ Dắt ngựa đến sông nhưng không thể bắt nó uống nước được”.
Người giáo viên là một kĩ sư tâm hồn, quá trình dạy học là cả một nghệ thuật, muốn đạt được điều đó thì đòi hỏi người thầy không ngừng học hỏi, rèn luyện nâng cao chuyên môn, luôn có sự sáng tạo, cải tiến phương pháp dạy học của mình nhằm mục đích nâng cao chất lượng dạy học.
2. Thực trạng
Qua nhiều năm giảng dạy ở trường Tiểu học …….. và trao đổi với đồng nghiệp tôi đã có những nhận xét chung về thực trạng dạy học như sau:
- Thuận lợi- khó khăn
Thuận lợi: Trường Tiểu học …….. Được sự quan tâm, giúp đỡ của các cấp uỷ, các ban ngành và sự chỉ đạo của Ban giám hiệu hiện nay xây dựng trường học khang trang, cơ sở vật chất tương đối đầy đủ.
Bên cạnh đó Ban giám hiệu nhà trường nhiệt tình, quan tâm đến việc học của các em. Bản thân luôn được sự ủng hộ giúp đỡ của đồng nghiệp, nhất là anh chị em trong khối. Học sinh ngoan ngoãn, lễ phép, có nề nếp trong học tập.
Khó khăn: Học sinh trường tôi là đồng bào dân tộc tại chỗ (Êđê ), nói tiếng Việt chưa thành thạo, tiếp xúc ít với tiếng phổ thông, phương tiện thông tin đại chúng tiếp cận còn ít nên việc tiếp thu bài của các em hết sức hạn chế, khó khăn. Bên cạnh đó, phụ huynh đa số làm nông nghiệp, kinh tế còn nghèo nàn và phần đông chưa thực sự quan tâm đến con cái, do nhận thức chưa đầy đủ về công tác giáo dục nên nhiều bậc phụ huynh chủ yếu phó thác cho nhà trường…
Đối với học sinh lớp 5 trường tôi các kiến thức hiện nay không phải là đơn giản, dễ dàng tiếp thu, lĩnh hội nên một số em thấy “học khó”. Học sinh đi học không đều, vắng học diễn ra thường xuyên, một số học sinh lớp 5 lớn tuổi nên không tự tin khi đến lớp, thậm chí có nguy cơ bỏ học giữa chừng, một số em chưa thực sự yêu thích đến trường. Vì vậy việc học tập của trẻ chưa đạt kết quả cao.
Nhiều giáo viên chưa đầu tư sâu, giúp học sinh yêu thích các môn học, hứng thú đến lớp mà chủ yếu truyền tải nội dung, kiến thức cho các em.
- Giải pháp, biện pháp:
- Mục tiêu của giải pháp, biện pháp.
Xã hội có phồn vinh, đất nước có giàu mạnh trước hết cần những nhân tài, là mầm ươm tương lai của đất nước. Nhân tài không tự nhiên mà tồn tại và phát triển một cách hoàn thiện mà không qua trường lớp. Chính vì lẽ đó, đào tạo trẻ có kiến thức vững chắc, lâu dài thì cấp một chính là nền móng để nuôi dưỡng và phát triển nhân cách, tri thức, hoàn thiện cho một tương lai tươi sáng phía trước. Nhưng để các em cảm nhận thật trọn vẹn, đầy hứng thú, niềm vui mỗi khi bước chân vào trường học, lớp học không phải là điều đơn giản, mà đó là cả một nghệ thuật của người giáo viên.
Khi trẻ đã hứng thú đến trường thì đây chính là cơ hội cho các em lĩnh hội kiến thức, nuôi dưỡng, phát triển cảm xúc thẩm mỹ và phát huy trí tưởng tượng. “Học tập sẽ hiệu quả hơn khi nó thực sự vui thích” (Perter Kline). Yêu thích đến trường các em sẽ không còn thấy “sợ học”, không còn thấy mệt mỏi khi các em hứng khởi tiếp nhận các kiến thức mà trước đây cho là khó, là “khô khan”, căng thẳng, nhàm chán. Hứng thú đến trường là miếng đất màu mỡ để trên đó tư duy hình tượng, tư duy logic học sinh nảy nở, phát triển. Trẻ sẽ tăng dần tính trách nhiệm với bản thân, với người khác. Để đạt được hiệu quả cao trong học tập trước hết cần rèn và truyền cho các em sự hứng thú.
- Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp.
Do vậy để khắc phục những hạn chế, phát huy những ưu điểm hiện có ở thực tế. Tôi xin mạnh dạn đưa ra một số giải pháp hướng dẫn học sinh lớp 5 hứng thú đến trường. Đó là:
Cần đa dạng hoá hoạt động học tập với các hình thức dạy học sinh động như: như tạo ra các trò chơi, hấp dẫn, cuốn hút phù hợp với nội dung từng tiết học, bài học, môn học. Đây là hoạt động phù hợp với tâm lý thích hoạt động, thích thư giãn, đó là “ học mà chơi, chơi mà học” của các em lứa tuổi này. Chính vừa học vừa chơi làm cho đời sống các em thêm phong phú. Được chơi các em sẽ tham gia hết sức tự giác và chủ động; sẽ hứng thú tham gia vào hoạt động học, khi đó trẻ khắc sâu được các kiến thức khi chúng tập trung cao độ. Trẻ sẽ biểu lộ được cảm xúc, tình cảm khi chơi như vui mừng khi thắng lợi, buồn khi thua. Đặc biệt qua trò chơi tạo sự gắn bó, đoàn kết với bạn bè của các em. Qua trò chơi giúp các em tiếp thu kiến thức một cách tự giác, dễ dàng hơn, nhớ lâu và khắc sâu kiến thức “Nói với tôi, tôi sẽ quên. Chỉ cho tôi, tôi có thể nhớ. Hãy làm cho tôi xem và tôi sẽ hiểu”. (Chinese Proverb).
Một số trò chơi điển hình khi dạy các môn học lớp 5 như:
– Trò chơi “ Xì điện”.
Ví dụ: Môn Toán học:
Giáo viên chia lớp thành hai đội, phổ biến luật chơi ( trong quá trình chơi bạn nào một trong hai đội không nêu nhanh được kết quả sẽ mất quyền “xì điện”, giáo viên sẽ chỉ người khác), hướng dẫn cách chơi. Giáo viên đọc phép tính 78, 29 x 10 sau đó chỉ bất kì một em một trong hai đội, tức thì học sinh đó phải nêu nhanh được kết quả ( 782, 9). Kết quả ấy nếu đúng thì em đó có quyền đọc phép tính khác, học sinh ấy đọc: 265, 307 x 0, 01 (đọc và chỉ bất kì vào bạn của đội một), bạn đó đọc kết quả 2, 65307; rồi lại “xì điện” đến bạn tiếp theo của đội hai… Cứ như thế giáo viên và thư kí ghi lại kết quả. Hết thời gian quy định đội nào có nhiều bạn trả lời và kết quả đúng thì đội đó thắng cuộc. Giáo viên và cả lớp tuyên dương nhóm thắng và động viên nhóm chưa thắng.
Trò chơi này áp dụng trong các tiết luyện tập, luyện tập chung. Giúp học sinh thực hiện tốt nhân một số thập phân với một số thập phân. Các em thích thú, vui vẻ, hào hứng khi chơi. Sau khi tiết học kết thúc học sinh nhớ lâu và thực hiện tốt hơn các kiến thức và áp dụng tính nhanh hơn trong cuộc sống. Không những trong giờ học mà trong giờ ra chơi các em còn đố nhau và trở thành trò chơi rất thú vị…
– Trò chơi “ Tiếp sức”.
Ví dụ: Môn Khoa học:
Bài 5: Cần làm gì để cả mẹ và em bé đều khoẻ?
Giáo viên treo bảng phụ, kẻ hai cột ( Nên/ không nên). Chia lớp thành hai đội, phổ biến luật chơi, hướng dẫn. Giáo viên hô “ Bắt đầu” cột (1) nên, tức thì các nhóm dùng bút dạ ghi vào của nhóm mình. Học sinh thứ nhất của đội mình ghi xong về ngay chỗ đứng thì học sinh tiếp theo mới tiếp sức lên ghi tên các món ăn cần để cả mẹ và em bé đều khoẻ. Cứ như thế học sinh các nhóm tiến hành cho đến bạn cuối cùng, kết thúc trò chơi giáo viên và các nhóm cùng đánh giá rồi đếm (ví dụ: giáo viên đọc: thịt gà- tức thì học sinh đồng thanh hô: 1; giáo viên đọc: chuối- học sinh đồng thanh hô: 2,…cứ như thế đến món cuối cùng của đội) xem nhóm nào có nhiều thức ăn hợp lí, nhiều chất dinh dưỡng…thì đội đó sẽ thắng. Giáo viên cùng học sinh tuyên dương nhóm thắng cuộc,… Tiến hành tương tự như thế đối với cột không nên.
Tác dụng: Khi chơi học sinh hứng thú học tập, tiết học trở nên hào hứng, sinh động; học sinh thì vui vẻ, khắc sâu và nhớ kiến thức được lâu hơn. Qua trò chơi các em biết được tên một số thức ăn áp dụng món ăn nào nên và tốt, hợp lí cho cuộc sống. Đồng thời biết được và tránh những điều không nên cho bà mẹ và em bé trong thực tế thông qua trò chơi…và các trò chơi trên còn áp dụng nhiều môn học khác; đồng thời còn nhiều trò chơi khác áp dụng vào việc học tập tạo niềm vui, hứng thú cho học sinh, giúp các em tiếp thu tốt chương trình học một cách nhẹ nhàng, hiệu quả.
Điều quan trọng nữa mà mỗi giáo viên khi lên lớp không được quên đó là tạo ra môi trường học tập công bằng, thân thiện, hứng thú cho các em.
Trong tiết dạy hay trong quá trình tổ chức trò chơi hoặc trong giờ sinh hoạt lớp giáo viên nên động viên, khuyến khích mặt tích cực, chỉ ra những ưu điểm dù là nhỏ nhất của trẻ để các em cảm thấy mình cũng quan trọng và tự tin hơn trong mắt người khác. Khi trẻ được khen trẻ sẽ đón nhận lời khen ấy với cảm giác vui sướng trẻ sẽ cố gắng thật nhiều sao cho xứng với lời khen ấy và chờ được khen những lần sau. Tránh chê bai hay dùng đòn roi khiến trẻ sợ hãi, mất hết hứng thú hoặc tệ hơn nữa là trẻ chán học, không muốn đi học, thậm chí là bỏ học. Do đó, giáo viên “Hãy luôn đặt mình vào vị trí người khác, nếu điều đó làm tổn thương bạn thì nó cũng sẽ tổn thương người khác”.
Đồng thời trong các cuộc họp phụ huynh, giáo viên cần trao đổi và nắm bắt nguyện vọng của phụ huynh, đặc biệt là phụ huynh có con em thuộc diện khó khăn để lưu ý, quan tâm hơn trong năm học.
Bên cạnh đó, trong năm học giáo viên cần khen kịp thời và động viên những em có thành tích trong hoạt động học tập hay hoạt động phong trào.
Ví dụ cấp trên tổ chức phong trào: “ Giao lưu tiếng Việt”, hay chữ viết đẹp các cấp thì trước khi học sinh đi thi giáo viên nên động viên khuyến khích các em bằng lời nói, bằng cử chỉ yêu thương, bằng món quà nhỏ khích lệ.
Chính những cử chỉ tưởng chừng như nhỏ ấy của người giáo viên nhưng chứa đựng bao nhiêu là tình cảm, cảm xúc gửi gắm, động viên và là niềm tự hào, niềm tin truyền cho các em biết nhường nào. Các em thấy bản thân mình có ích, quan trọng với thầy cô giáo và vui sướng, tự tin trước các bạn trong lớp; còn các bạn khác lấy đó làm gương phấn đấu để cô giáo tuyên dương và tặng quà như bạn. Chính điều này là động lực, là niềm vui, là hạnh phúc tạo cơ hội và thúc đẩy một phần hứng thú để các em đến lớp, đến trường.
Khi lên lớp với nhiều tình huống và các kiến thức, các môn học không giống nhau. Chính từ những điểm này mà đòi hỏi giáo viên phải điều chỉnh phương pháp dạy học cho phù hợp với từng phân môn, tránh sự trùng lặp về nội dung giảng day. Đồng thời tạo cho các em sự hứng thú và yêu thích đến lớp, đến trường. Làm được điều đó là cả một nghệ thuật của nhà sư phạm.
Để tạo hứng thú đến trường cho học sinh lớp 5 và nâng cao chất lượng dạy- học tôi nghĩ đồ dùng dạy học là một trong những phương tiện dạy học đạt kết quả cao nhất. Khi trẻ được thấy, được hoạt động trực tiếp trẻ sẽ nhớ rất lâu và khắc sâu những kiến thức mà giáo viên truyền thụ. Trẻ sẽ cảm nhận, nhớ lâu kiến thức thông qua đồ dùng dạy học. Do đó, tôi chuẩn bị tranh ảnh, đồ dùng dạy- học trước khi dạy thật tốt.
* Đối với học sinh:
Để đạt được kết quả học tập tốt hay không người lĩnh hội chính là trẻ. Trước hết các em cần chuẩn bị bài trước khi đến lớp. Cùng với các kiến thức lớp 5 như hiện nay đối với học sinh đồng bào dân tộc thiểu số thì việc học các kiến thức theo chuẩn kiến thức kĩ năng không phải là dễ nếu như các em không hứng thú tiếp thu, lĩnh hội thì sẽ khó vận dụng và thực hành những kiến thức đã học vào các tiết học sau.
Khi trẻ bước chân vào ngôi trường, bên cạnh bạn bè thì thầy cô chính là nguời gần gũi nhất đối với các em. Vì thế, giáo viên cần tạo cho trẻ tâm thế thật thoải mái, thấy thật gần gũi như chính ngôi nhà của mình để đón nhận và lĩnh hội tri thức chứ không cảm thấy lạc lõng, cô lập giữa trường, lớp. Các em tin tưởng và yêu bạn, quý thầy, đoàn kết với bạn bè; các em sẽ thích đến trường và xem đến trường là niềm vui, sự hứng khởi như lời câu hát của nhạc sĩ Hoàng Vân: “Em yêu trường em với bao bạn thân và cô giáo hiền như yêu quê hương, cắp sách đến trường trong muôn vàn yêu thương…”.
Giáo viên cần làm sao tạo cho các em thích đến trường, muốn đi học. Chính yêu trường sẽ cho các em sự hứng thú, thích đến lớp trẻ cảm thấy các kiến thức đơn giản, dễ dàng và thoải mái hơn. Đồng thời sẽ đem lại cho các em vốn hiểu biết về thế giới xung quanh và nhìn đời thánh thiện hơn và phát triển tư duy và ngôn ngữ cho các em. Tiếp theo, cơ sở vật chất là yếu tố không thể thiếu để trẻ tiếp nhận và có hứng thú để đạt kết quả cao khi trẻ hứng thú đến trường.
* Cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học, …
Để học sinh lớp 5 có hứng học, hứng thú đến trường thì cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học, … có tầm quan trọng rất lớn đối với các em:
Giáo viên chủ nhiệm thường xuyên hướng dẫn, nhắc nhở các em vệ sinh trong và ngoài lớp học. Vệ sinh cá nhân gọn gàng, sạch sẽ. Trường học xanh, sạch, đẹp.
Một tiết học muốn giáo viên truyền thụ kiến thức để học sinh có hứng thú học tập thì đòi hỏi lớp học phải sạch, thoáng mát; các đồ dùng của lớp phải để ngăn nắp, gọn gàng; học sinh tự giác rửa tay chân, quần áo thì sạch sẽ; nề nếp học tập phải tốt. Muốn thế giáo viên chủ nhiệm cần hướng dẫn các em trở thành thói quen như: rửa chân tay sạch sau khi lao động xong, quét lớp hàng ngày, lau lớp tuần hai lần, xếp dép thẳng hàng ngăn nắp dưới bậc thềm, lớp học luôn phải sạch như chính ngôi nhà của các em. Cô còn nhắc nhở trò không bẻ cành, ăn quà vặt, bỏ rác đúng nơi quy định. Để xứng đáng là “Trường học thân thiện- Học sinh tích cực”.
Chiều thứ 5 hàng tuần giáo viên chủ nhiệm hướng dẫn học sinh lao động (nhổ cỏ xung quanh lớp, nhổ cỏ cho cây, quét) xung quanh lớp học của mình, cùng thầy tổng phụ trách hướng dẫn học sinh trồng thêm cây xanh, tưới nước những cây đã trồng, vệ sinh trường học ngày một đẹp hơn. Chính những điều này hỗ trợ không nhỏ trong việc tạo hứng thú đến lớp, đến trường cho các em. Vì đến trường lớp với ngôi trường sạch sẽ, khang trang, cây xanh che mát và bầu không khí trong lành khi các em chơi.
Trường sạch, lớp đẹp sẽ giúp các em hứng thú tiếp thu và vận dụng thực tế đó vào các môn học ( như môn Tập làm văn tả ngôi trường, sẽ giúp bài văn sinh động, giàu cảm xúc,…) đạt hiệu quả cao hơn trước nhiều.
Bên cạnh đó, lớp học phải có đủ ánh điện, độ chiếu sáng trong lớp học phải đủ. Đặc biệt là những lúc trời mưa, ánh sáng ngoài không chiếu đủ vào lớp. Ánh sáng tốt giúp cho các em nhìn rõ mọi những kiến thức mà giáo viên viết, những gì giáo viên giao nhiệm vụ. Chính điều này giúp học sinh hứng thú học tập.
Đồng thời, bàn ghế phải phù hợp với lứa tuổi các em, cho mọi học sinh ngồi học phải theo qui định của Bộ Giáo dục và Đào Tạo,
Giáo viên chủ nhiệm hãy cùng các em trang trí lớp học sinh động, gần gũi, thân thương để các em hứng thú và học tập tốt hơn. Những đồ dùng cụ thể, đẹp mắt, nhiều màu sắc tạo cho trẻ niềm say mê khám phá bài học. Mặt khác, đó cũng là con đường giúp trẻ tiếp xúc một cách cụ thể, trực quan, sinh động từ những hình tượng nghệ thuật. Từ đây các em sẽ xích lại gần hơn với bài học, hứng thú khi đến trường, đến lớp và đạt kết quả cao hơn trong học tập.
* Kết hợp với phụ huynh.
Gia đình là tế bào của xã hội vì thế gia đình đóng một vai trò hết sức quan trọng trong việc giáo dục trẻ. Một đứa trẻ phát triển tốt đòi hỏi phải sống trong một gia đình có cách giáo dục tốt. Mà muốn trẻ giáo dục tốt thì cần phải bắt đầu từ tuổi ấu thơ, đây chính là nền tảng ban đầu của đứa trẻ. Đặc biệt trẻ học được tấm lòng vị tha, nhân ái, những điều hay lẽ phải trong cuộc sống thì bắt đầu bằng việc giáo dục và hành động của người lớn trước hết là gia đình.
Muốn tạo cho các em nguồn cảm hứng, sự hứng thú khi đến trường thì cha mẹ các em cần phải tạo cho các em một thói quen tốt ngay từ nhỏ và gần gũi với các em. Giáo viên cần trao đổi ngay với phụ huynh khi trẻ có hiện tượng vắng học, có biểu hiện chán học, không để hiện tượng vắng học, chán học kéo dài. Trao đổi với phụ huynh rằng: Một khi trẻ không thích đi học hay có một số biểu hiện chán học phụ huynh cần bình tĩnh hỏi han, cùng trẻ tìm ra nguyên nhân do đâu các em không thích đi học. Khi học sinh đã nói ra nguyên nhân mình không thích đi học như: Thấy cô đơn, không theo kịp kiến thức, bị điểm kém,…cha mẹ không nên trách mắng trẻ, nên tạo cho trẻ môi trường thoải mái để có hứng thú học tập. Cha mẹ học sinh cần phối hợp với giáo viên chủ nhiệm để tìm ra giải pháp tối ưu nhất cho trẻ như thiết lập các mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè, tạo cho các em lại niềm tin về bản thân, nên khuyến khích trẻ và nói những điều tốt về trường học.
Đồng thời đã qua thực tế và thấy: Do điều kiện ở đây còn khó khăn, một số gia đình quan tâm đã có tương đối đầy đủ đồ dùng nhưng một số gia đình chưa quan tâm và còn khó khăn về kinh tế nên chưa có cho các em đầy đủ đồ dùng học tập. Vì vậy, ngoài những dụng cụ nhà nước phát theo chế độ như sách giáo khoa, vở thì tôi tìm hiểu và cho học sinh thêm các dụng cụ học tập như bút, giấy vẽ,… hoặc mượn được một số đồ dùng ở thư viện trường để lớp có đồ dùng học tập tốt hơn.
Giáo viên cần trao đổi với phụ huynh, cần phối kết hợp với họ để ở trường giáo dục là giáo viên, còn ở nhà phần giáo dục của gia đình rất quan trọng. Đứa trẻ tiếp xúc với trường học đầu tiên ấy là gia đình.
Do đó, gia đình cần giành thời gian quan tâm, động viên, gần gũi trẻ, không nên vì hoàn cảnh khó khăn mà bắt con em mình ở nhà phụ giúp gia đình. Gia đình cần cộng tác với thầy cô giáo. Cha mẹ các em nên báo với giáo viên những lúc học sinh và gia đình cảm thấy khó khăn để giáo viên tìm hướng giải quyết, nếu vấn đề phức tạp giáo viên khó giải quyết sẽ nhờ sự giúp đỡ và kết hợp của Ban giám hiệu hay của cấp trên.
Ở nhà phụ huynh cần nhắc nhở, kiểm tra, đôn đốc việc học của các em.
Cần chuẩn bị bài, học bài, làm bài tập và kiểm tra đồ dùng học tập trước khi đến lớp.
Là học sinh cuối cấp Tiểu học vì thế phụ huynh nên hướng dẫn cho trẻ lập thời gian biểu riêng hàng ngày, giờ nào học, giờ nào chơi, lúc nào phụ giúp gia đình,… hãy tạo điều kiện để trẻ vừa học vừa chơi, thấy việc học cũng vui, cũng bổ ích, lí thú chứ không nhàm chán, không phải là nhiệm vụ quá nặng nề đối với các em.
* Kết hợp với giáo viên bộ môn:
Bên cạnh đó, giáo viên chủ nhiệm cần kết hợp nhịp nhàng với giáo viên bộ môn như: Hát nhạc, Thể dục, Mỹ thuật, …
Qua tiết học toán, tiếng Việt với những con số, phép tính,tìm hiểu bộ phận câu, … chuyển sang tiết Âm nhạc các em được học những bài hát yêu quê hương, yêu thầy cô, bạn bè, kết hợp với những nốt nhạc đầy cảm xúc làm cho tâm hồn các em hoà cùng những tình cảm ấy, nốt nhạc ấy giúp cho các tiết học sau của học sinh dễ hơn, hiệu quả hơn.
Môn Thể dục trẻ được tập các bài thể dục, các trò chơi bổ ích, lí thú. Qua giờ học này, các em sẽ khoẻ hơn, thư giãn, vui vẻ, hứng thú đến trường, hào hứng đến lớp.
Tiết Mỹ thuật giúp các em tưởng tượng vẽ ra trường học, con vật, đường giao thông, về thầy cô giáo kính yêu, bố mẹ, chú bộ đội yêu quý, …gieo vào lòng các em biết bao tình cảm, tình yêu thể hiện qua nét vẽ, chiếc bút màu đầy mầu nhiệm. Chính những đồ dùng, tiết học tưởng chừng như đơn giản đó nhưng chưa đựng bao nhiêu điều hay, điều tốt về thế giới xung quanh của cuộc sống. Giúp các em bổ sung thêm vốn phong phú về cái đẹp trong tâm hồn non nớt của mình.
Nhờ kết hợp nhịp nhàng và sự ủng hộ nhiệt tình của các giáo viên bộ môn nên các em đi học chuyên cần, vui thích đến trường, các tiết học diễn ra nhẹ nhàng và chất lượng học tập của các em tốt hơn.
* Kết hợp với các đoàn thể:
Để chất lượng dạy – học ngày càng cao và kịp với các trường bạn trong huyện nhà thì không những dạy học sinh biết kiến thức mà còn dạy các em có kiến thức, nhớ lâu và áp dụng kiến thức đó vào trong các môn học cũng như trong cuộc sống, để có được điều ấy thì bên cạnh người giáo viên truyền cho trẻ hứng thú và từ những bài học trên lớp để lớp học tiếp thu, liên hệ và áp dụng vào trong cuộc sống. Cần phối kết hợp nhịp nhàng với các đoàn thể như khi họp Đảng đồng chí Bí thư chi bộ luôn triển khai và trao đổi với giáo viên nhắc học sinh đi học đều, cần chuẩn bị kĩ bài và đồ dùng dạy học trước khi đến lớp.
Trong các buổi chào cờ đầu tuần thầy tổng phụ trách nhắc nhở: không bẻ cành, hái hoa, yêu thương mọi người, chăm học, đi học chuyên cần, khen ngợi kịp thời nhưng học sinh có thành tích trong học tập,…. Chính những điều đó đã hình thành đức tính tốt và tạo hứng thú cho các em đến trường.
Ngoài ra, giáo viên chủ nhiệm cần kết hợp với Tổng phụ trách Đội tổ chức một số hoạt động ngoại khoá ngoài giờ và xen kẽ các buổi học để thu hút học sinh đến trường.
Học sinh hứng thú đến trường, yêu thích môn học, chất lượng học tập được nâng lên. Học kì I vừa qua một số em đạt học sinh tiên tiến. Nhà trường, giáo viên, phụ huynh và học sinh rất phấn khởi.
II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.
Sau một thời gian áp dụng sáng kiến kinh nghiệm này vào thực tế giảng dạy và qua những kinh nghiệm của bản thân. Tôi áp dụng một số giải pháp và khắc phục những hạn chế trên đã đạt được những kết quả nhất định trong việc dạy- học. Chất lượng học sinh được nâng cao. Học sinh hứng thú, rất sôi nổi và mạnh dạn, tự tin hơn, năng lực chủ động, phát huy tính tích cực của mình trong giờ học. Đặc biệt là các em yêu thích đến trường. Hứng thú học giúp trẻ tiếp thu, lĩnh hội kiến thức dễ dàng và mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp.
Căn cứ vào những kết quả thu được tôi đã thực hiện các giải pháp ở trên cùng với những nỗ lực và cố gắng của bản thân, vận dụng một số kinh nghiệm vào việc giảng dạy thời gian qua. Tôi nhận thấy việc áp dụng một số biện pháp ở trên vào việc dạy học và hướng dẫn học sinh hứng thú đến trường thực sự đạt hiệu quả.
Qua một thời gian lớp có chuyển biến rõ rệt về chất lượng học tập. Trong giờ học có sự kết hợp giữa giáo viên và học sinh nhịp nhàng, tình trạng thụ động tiếp thu bài không còn nữa, không khí học tập trở nên sôi nổi, tiết học nhẹ nhàng, học sinh thực sự có hứng thú khi đến lớp, đến trường; đi học không phải là sự ép buộc mà đi học rất lí thú và cần thiết, là niềm vui mỗi ngày của các em.
So với trước khi áp dụng đề tài thì đa số các em đã rất yêu thích và thích đến trường chỉ còn một vài học sinh chưa thích trong lớp tôi áp dụng.
Đồng thời yêu thích đến trường vì theo các em đến trường tiếp thu những điều thú vị, thầy cô giáo rất gần gũi với các em, có nhiều bạn bè chơi rất vui,…
Các em đã có hứng thú đến trường, so với trước đây thì bây giờ các em đã chuẩn bị đồ dùng học tập và chuẩn bị bài chu đáo, đã tích cực tham gia vào các hoạt động học tập cũng như các hoạt động tập thể khác.
Trẻ thật sự muốn đến trường, đối với các em đến trường có những điều đầy thú vị và bổ ích. Trẻ hứng thú và yêu thích đến trường làm cho trẻ mạnh dạn hơn trong học tập, dẫn đến đã mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp,…
Khả năng giao tiếp giữa học sinh với giáo viên, giữa các em với nhau được gần gũi hơn. Học sinh bộc lộ lên những ý muốn, những sở thích riêng của mình với bạn bè với thầy cô.
Việc vận dụng những kinh nghiệm đó đã nâng cao hiệu quả của giờ lên lớp, phát huy được tính chủ động sáng tạo và tạo được niềm cảm xúc, sự hứng thú say mê thực sự đối với học sinh.
Phần kết luận, kiến nghị.
III.1. Kết luận:
Trong quá trình nghiên cứu và qua kinh nghiệm dạy học, tôi rút ra một số kết luận sau :
Trong quá trình dạy học muốn đạt hiệu quả cao phải nắm được đặc điểm của từng môn học. Vì vậy, để học sinh hứng thú đến trường. Dạy học tốt các môn và đạt hiệu quả cao người giáo viên cần nắm được đặc điểm của từng môn trong chương trình và đòi hỏi đầu tiên theo tôi đó là sự tận tâm, nhiệt tình, yêu thương học sinh. Trong mỗi giờ dạy, người giáo viên phải tạo được sự say mê cho bản thân mình cũng như tạo hứng thú cho học sinh. Chuẩn bị tốt bài dạy, biết kết hợp hài hoà giữa các yếu tố cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, hoạt động dạy của giáo viên, hoạt động học sinh, kết hợp giữa giáo viên và phụ huynh, kết hợp giữa giáo viên và đoàn thể…tôi thiết nghĩ việc tạo hứng thú đến trường không còn là băn khoăn, vướng mắc của người giáo viên nữa.
Trường tôi, học sinh là con em dân tộc tại chỗ việc tiếp thu kiến thức rất hạn chế và khó khăn hơn nhưng chỉ sau một thời gian áp dụng các biện pháp, giải pháp trên tôi thấy kết quả tăng lên rõ rệt. Thông qua đây tôi thấy hoạt động dạy học được tiến hành nhẹ nhàng, sinh động. Các em được lôi cuốn vào quá trình học một cách tự nhiên, đến trường đầy hứng thú và có tinh thần trách nhiệm, đồng thời giải tỏa được những mệt mỏi căng thẳng trong quá trình học tập. Các giờ học sẽ nhẹ nhàng hơn, không còn khô khan, cứng nhắc, nhạt nhẽo nữa. Nội dung giáo dục mà giáo viên truyền đạt tới học sinh sẽ được các em tiếp thu dễ dàng hơn, hiệu quả hơn. Chất lượng dạy học được nâng lên. Vì thế, thiết nghĩ vấn đề này không chỉ áp dụng có hiệu quả riêng cho trường tôi mà có thể áp dụng hiệu quả đến những ai quan tâm đến vấn đề này.
Trên đây là một số suy nghĩ và những biện pháp, giải pháp mà tôi đã áp dụng thành công trong việc hứng thú đến trường cho học sinh lớp 5. Tôi tin rằng, nếu mỗi giáo viên luôn nhiệt tình rèn luyện và tận tâm dạy bảo thì chắc chắn các em sẽ hứng thú đến trường. Đồng thời trẻ còn tự tin, mạn dạn hơn trong giao tiếp. Tất cả những điều đó là hành trang vững bước cho các em sau này sẽ trở thành những con người xứng đáng là những chủ nhân tương lai của đất nước.
III. 2. Kiến nghị:
Để nâng cao chất lượng học tốt và hứng thú đến trường cho học sinh, tôi xin có một vài đề xuất sau:
Về phía nhà quản lí giáo dục phải tăng cường nhiều biện pháp kiểm tra, giám sát quá trình dạy học một cách sát sao hơn.
Tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho nhà trường, có đầy đủ các bộ tranh ảnh, có sách tham khảo, các loại băng hình cho giáo viên phục vụ cho việc dạy học các môn.
Phát huy tối đa hiệu quả các buổi sinh hoạt chuyên môn để học hỏi kinh nghiệm của các đồng nghiệp, các trường có phong trào.
Cần có các buổi ngoại khoá, các trò chơi bổ ích ngoài giờ lên lớp nhiều hơn.
Về phía phụ huynh cần quan tâm, chú ý đến các môn học và tạo những thói quen tốt ngay từ nhỏ cho các em.
Áp dụng linh hoạt, sáng tạo các biện pháp dạy học trên cơ sở phát huy tính tích cực của học sinh.
Trên đây là một số định hướng để tạo hứng thú truyện đến trường cho học sinh. Đồng thời là những kết quả ban đầu mà tôi nghiên cứu, áp dụng thử nghiệm tôi đã mạnh dạn trình bày. Kính mong được sự đồng tình và góp ý chân thành của các cấp quản lí giáo dục, Ban giám hiệu, các thầy cô, các anh chị và bạn đồng nghiệp để tôi có thể rút kinh nghiệm và vận dụng vào giảng dạy ngày càng tốt hơn góp phần vào thành tích chung của trường, của ngành.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
TÀI LIỆU THAM KHẢO
– Công văn số 237/PGD&ĐT “V/v Triển khai làm Sáng kiến kinh nghiệm” Năm học 2013-2014.
– Danh ngôn về học tập.
– Luật giáo dục -1998
– Bùi Phương Nga, Lương Việt Thái…Khoa học 5/Tập 2 Bộ Giáo dục và Đào tạo
– Lê Chí Quế, Võ Quang Nhơn- Văn học dân gian Việt Nam – NXB Đại học Quốc gia Hà Nội – 1996…
– Nguyễn Minh Thuyết, Hoàng Hoà Bình, Trần Mạnh Hưởng…Sách giáo viên lớp 5 Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam
– Nguyễn Minh Thuyết, Nguyễn Thị Hạnh…Tiếng Việt 5/Tập 1, tập 2 Bộ Giáo dục và Đào tạo.